Hızlı kilo vermenize yardımcı olmayı vaat eden yeni bir diyet duyduğunuzda, uygulaması zor bir diyet bile olsa hemen ilginizi çekebilir. Son dönemlerde en popüler diyetlerden biri haline gelen mono diyet (monotrofik diyet) olarak bilinen tek besin diyeti adından da anlaşılacağı gibi gün boyunca yalnızca bir gıda maddesi (örneğin; elma ya da muz) veya yiyecek türü (meyveler veya sebzeler) tüketmeyi savunan bir diyettir. Bu diyeti duyduysanız, muhtemelen hızlı ve basit kilo kaybına yol açabileceği iddialarını da okumuşsunuzdur. Ancak iddialar bilimsel kanıtlara dayanmıyor. Peki mono diyet yani tek besin diyeti nedir? İşte faydaları ve yan etkileri ile birlikte tek besin diyeti hakkında bilmeniz gerekenler.
Tek Besin Diyeti Nedir?
Adından da anlaşılacağı gibi, mono diyet yani tek besin diyeti, kilo vermek için yalnızca bir tür yiyecek yemeyi savunan bir diyettir. Mono diyet için bilinen iki yaklaşım vardır; İlki her öğünde yalnızca aynı besin türünü yemeyi içerir; muz, patates, yumurta gibi. Mono diyetin diğer çeşidinde ise yalnızca protein, yağ, karbonhidrat gibi tek bir yiyecek grubuna bağlı kalınır. Bu, gün boyunca aynı proteini veya farklı protein kaynaklarını yediğiniz anlamına gelebilir. Örneğin; kahvaltıda yumurta, öğle yemeğinde tavuk göğsü ve akşam yemeğinde somon olabilir. Süt diyeti, etobur diyet, meyve diyeti ve yumurta diyeti dahil olmak üzere mono diyetin çeşitli varyasyonları da popülerlik kazanmıştır.
Nasıl Yapılır?
Mono diyet uyguladığınızda, birkaç gün hatta birkaç hafta boyunca yalnızca tek bir yiyecek türü yersiniz. Mono diyetin muz diyeti, patates diyeti, yumurta diyeti gibi farklı çeşitleri vardır. Ancak bu diyetin nasıl uygulanacağına ya da diyete ne kadar süre uymanız gerektiğine dair resmi bir kural yoktur.
Tek besin diyetinde patates, elma, yumurta, süt, muz, armut, çikolata, greyfurt dahil hemen hemen her yiyecek tüketilebilir. Mono diyetin bazı çeşitleri ise etler, meyveler, sebzeler veya baklagiller gibi belirli bir gıda grubuna bağlı kalmayı içerir.
Kilo Vermeye Yardımcı Olur Mu?
Tek besin diyeti ile ilgili en çekici şeylerden biri, kalori alımı çok düşük olma eğiliminde olduğundan, tipik olarak yıldırım hızında önemli kilo kaybına yol açmasıdır. Bununla birlikte, mono diyette kilo verip vermeyeceğiniz, hangi yiyecekleri tükettiğinize ve miktarına bağlıdır. Örneğin, sebze gibi yalnızca düşük kalorili yiyecekler yiyorsanız, gün boyunca daha az kalori tüketmeniz muhtemeldir ve bu da kilo kaybına neden olabilir. Tersine, çikolata gibi çok miktarda yüksek kalorili yiyecekler yiyorsanız, bu diyette kilo alabilirsiniz. Ancak tek besin diyetlerinin kilo vermede etkili olup olamayacağına dair bilimsel bir araştırma olmadığını da unutmayın.
Faydaları
Çoğu geleneksel kilo verme programları kalori saymanızı, yemek planı belirlemenizi ve porsiyon boyutlarını izlemenizi gerektirir. Tek besin diyetinin en büyük artılarından biri ise basitliğidir. Ancak bir diyetin basit olması, sağlıklı olduğu anlamına gelmez. Hangi besinleri ne miktarda tükettiğinize bağlı olarak kısa süreli kilo vermede de etkili olabilir. Yine de, bunun özellikle mono diyetle ilgisi olmadığını bilmelisiniz.
Zararları ve Yan Etkileri
Besin değeri yüksek yiyecekler bile vücudun ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineraller gibi besin maddelerinden yoksun olabilir. Ayrıca, özellikle uzun süre diyet uyguluyorsanız, beslenme yetersizliği riskinizi de artırabilir. Örneğin; yalnızca muz yiyorsanız, beslenmenizde yeterli miktarda protein, sağlıklı yağlar, demir, kalsiyum, A ve B12 vitaminleri eksik kalabilir. Benzer şekilde et, balık ve kümes hayvanları gibi sadece protein kaynaklı besinler tüketiyorsanız C vitamini, lif ve antioksidanlar gibi önemli besinlerden mahrum kalırsınız. Bu besinlerdeki eksiklik bağışıklık fonksiyonu bozukluğu, anemi, sindirim bozukluğu, kemik kaybı ve kronik hastalık gibi sorunlara yol açabilir. Mono diyet, tek bir gıda maddesi veya gıda grubunun tüketimini teşvik ederek sağlıksız ve sürdürülemez beslenme alışkanlıklarını teşvik eder.
Tek besin diyeti, beslenmenize dahil olanlar dışında hemen hemen tüm yiyecekleri ortadan kaldıran en kısıtlayıcı diyetlerden biridir. Yeterli kalori almak ve besin ihtiyaçlarınızı tek bir yiyecek veya yiyecek grubu ile karşılamak neredeyse imkansız olduğundan, mono diyet sizin yorgun, aç ve zayıf hissetmenize neden olur. Çok az kalori tüketmek de metabolizmanızı yavaşlatabilir ve kas kaybına yol açabilir. Bu da uzun vadede kilo vermeyi zorlaştırır. Ayrıca bazı araştırmalar, kalorileri çok fazla kısıtlamanın kemik kaybına yol açabileceğini ve kadınlarda doğurganlığı olumsuz etkileyebileceğini göstermektedir.
Beslenme uzmanları tek besin diyeti nedir? sorusuna karşılık olarak bu tür diyetleri destekleyen hiçbir bilimsel kanıt olmadığı ve beraberinde birçok sağlık sorunu yaratabileceği konusunda uyarıyorlar. Bu nedenle, çeşitli, besleyici, sağlıklı ve dengeli bir diyet uygulamak, uzun vadeli kilo vermek ve genel sağlığı desteklemek için daha iyi bir seçenektir.
