Demans, unutkanlık gibi çeşitli bilişsel gerileme belirtilerini tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Çeşitli altta yatan hastalıkların ve beyin bozukluklarının bir belirtisidir. Demans, kendi başına tek bir hastalık değildir. Hafıza, konsantrasyon, iletişim, düşüncede bozulma ve karar verme ile ilgili zorlukları içerir. Ayrıca bazı kişilerde ruh hali ve davranışlarda da değişikliğe neden olabilir. Bunama esas olarak yaşlı yetişkinleri etkilerken, yani yaşla birlikte demans olma ihtimali artarken, yaşlanmanın normal ve beklenen bir parçası değildir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), 60 yaş ve üzerindeki kişilerin % 5-8’inin demans hastası olduğunu bildirmektedir. Demans genellikle ilerleyicidir, yani semptomlar genellikle başlangıçta hafiftir ve zamanla daha şiddetli hale gelir. Demans belirtileri nelerdir? öğrenmek için okumaya devam edin.
Demans Belirtileri Nelerdir?
Demans, bilişsel işlevde bir düşüştür. Demans bir hastalık değildir, çeşitli hastalıklardan veya yaralanmalardan kaynaklanabilir. Zihinsel bozukluk hafiften şiddetliye kadar değişebilir. Bazı demanslar ilericidir. Bu, zamanla kötüleştikleri anlamına gelir. Bazı demanslar ise tedavi edilebilir veya hatta geri döndürülebilir.
Erken Belirtiler
Demansın erken evrelerinde semptomlar hafif olabilir ve gözden kaçması kolay olabilir. Genel olarak, erken ortaya çıkabilecek bazı semptomlar şunları içerir:
- Hafıza güçlükleri: Bir kişi, örneğin, kısa süreli hafızada sorun yaşayabilir ve kahvaltıda ne yediklerini hatırlamakta zorlanabilir.
- Konsantrasyon güçlüğü: Bu, örneğin bir konuşmayı takip edememeyi içerebilir.
- Yönelim bozukluğu: Bu, zamanlar ve yerler hakkında kafa karışıklığını içerebilir. Örneğin, bir kişi nereye gittiğini unutabilir ve eve dönmek için mücadele edebilir.
- İletişim sorunları: Bir kişi, bağlama uymayan yaygın kelimeleri unutabilir. Bu onların konuşma ve yazılarının anlaşılmasının zor olmasına neden olabilir.
- Uzamsal farkındalıkla ilgili sorun: Bir kişi, mesafeleri ve boşlukları yargılamada güçlük çekebilir ve bu da nesnelerle çarpışmalarına neden olabilir.
- Rutin görevleri yerine getirmede güçlük: Örneğin, bir kişi ilk olarak hangi kıyafetleri giyeceğini veya tanıdık bir yemeği pişirirken gereken adımları hatırlamakta güçlük çekebilir.
Orta Aşama Semptomları
Demans ilerledikçe semptomlar daha belirgin hale gelir. Bir kişi şunları yapabilir:
- Daha unutkan olabilir
- Evlerinde kaybolabilir
- İletişimde artan zorluklar
- Kendilerine bakmak için daha fazla yardıma ihtiyaçları olabilir
- Aynı soruları tekrar tekrar sormak gibi davranış değişiklikleri gösterebilir.
Geç Dönem Semptomları
Bu aşamada semptomlar daha şiddetli hale gelir:
- Hafıza sorunları: Bir kişi evini veya yakın aile üyelerini tanımayabilir.
- İletişim sorunları: Kişi konuşma yeteneğini kaybedebilir. Yüz ifadeleri, jestler ve dokunuşlar kullanmak onlarla iletişim kurmaya yardımcı olabilir.
- Davranışsal ve psikolojik değişiklikler: İnsanlar tedirgin, depresif veya endişeli olabilir ve görünürde bir amaç olmaksızın halüsinasyon görebilir veya etrafta dolaşabilirler.
- Mesane inkontinansı (İdrar kaçırma): Bu, demansın sonraki aşamalarında ortaya çıkabilir.
- İştah ve kilo kaybı: İnsanlar yemek yemekte ve yutmakta zorluk çekebilir. Ayrıca iştahlarını kaybederek kilo kaybı yaşayabilirler.
Demans Evreleri
Çoğu durumda demans ilerleyicidir ve zamanla kötüleşir. Demans herkeste farklı şekilde ilerler. Bununla birlikte, çoğu insan aşağıdaki demans evrelerinin semptomlarını yaşar:
- Hafif bilişsel bozukluk: Bu, birçok insanı yaşlandıkça etkiler, ancak yalnızca bazıları için demansa ilerler. Hafif bilişsel bozukluğu olan kişiler genellikle unutkanlık, kelimeleri hatırlamada zorluk ve kısa süreli hafıza problemleri yaşarlar.
- Hafif demans: Hafif demansı olan kişiler, ara sıra günlük yaşamlarını etkileyen bilişsel bozukluklar yaşarlar. Belirtiler arasında kısa süreli hafıza kaybı, kafa karışıklığı, kişilik değişiklikleri, kaybolma ve görevleri planlama ve gerçekleştirmede zorluk yer alır.
- Orta derecede demans: Günlük yaşam daha zor hale gelir ve bireyin daha fazla yardıma ihtiyacı olabilir. Bunun nedeni, demansın artık günlük işlere ve aktivitelere müdahale edebilmesidir. Semptomlar hafif demansa benzer ancak artmıştır. Ayrıca kişilikte önemli değişiklikler gösterebilirler; örneğin sebepsiz yere şüphelenmek veya heyecanlanmak. Ayrıca uyku bozuklukları da olabilir.
- Şiddetli demans: Bu aşamada semptomlar önemli ölçüde kötüleşir. İletişim kurma becerisinde bir kayıp olabilir ve bireyin tam zamanlı bakıma ihtiyacı olabilir. Oturmak ve başını kaldırmak gibi basit görevler imkansız hale gelir.
Demans belirtileri nelerdir? sorusunun ardından ilk akla gelen demansa nelerin sebep olduğudur. Demansın birçok nedeni vardır. Demans, çeşitli beyin hasarları ve hastalıklarından kaynaklanabilir. Beyin hastalıkları da dahil olmak üzere çeşitli durumlar bunamaya neden olabilir. Bu tür en yaygın nedenler Alzheimer hastalığı ve vasküler demanstır. Demans hastaları farklı hızlarda aşamalardan geçerler ve farklı semptomlar yaşarlar. Yaygın demans türlerinin çoğunun tedavisi yoktur. Teşhisi erken almak, bir kişinin ve sevdiklerinin geleceği planlamasına yardımcı olabilir.
