Şeker hastalığınız varsa sizin için en iyi yiyecekleri bulmak zor olabilir. Bunun nedeni, ana hedefinizin kan şekeri seviyenizi kontrol etmek olmasıdır. Diyabeti önlemeye veya kontrol etmeye çalışıyor olsanız da, beslenme ihtiyaçlarınız neredeyse herkesle aynıdır. Ancak bazı yiyecek seçimlerinize, özellikle de yediğiniz karbonhidratlara dikkat etmeniz gerekir. Şeker hastalığınızı kontrol etmek doğru beslenme, egzersiz yapma ve uygun ilaçlar alma da dahil olmak üzere dikkatli bir yaşam tarzı alışkanlıkları dengesi gerektirir. Ancak, özellikle sağlıklı görünen ama kan şekerinize ve genel sağlığınıza zarar verebilecek bazı yiyeceklerden uzak durmanız gerekebilir. Peki şeker hastalarının uzak durması gereken yiyecekler ve içecekler nelerdir?
Şeker Hastalarının Uzak Durması Gereken Yiyecekler ve İçecekler
Ekstra kalori ve yağ aldığınızda, kan şekerinde istenmeyen bir artış meydana gelir. Eğer kan şekeri kontrol edilmezse, yüksek kan şekeri seviyesi (hiperglisemi) gibi ciddi sorunlara yol açabilir ve bu durum kalıcı olursa sinir, böbrek, kalp hasarı gibi uzun vadeli ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Düşük karbonhidrat alımını sürdürmek, kan şekeri artışlarını önlemeye yardımcı olabilir ve diyabet komplikasyonları riskini büyük ölçüde azaltabilir. Bu nedenle, aşağıda listelenen yiyecek ve içeceklerden uzak durmak önemlidir.
1. Şekerli İçecekler
Gazlı içecek, soğuk çay ve limonata gibi şekerli içecekler, şeker hastalığı olan bir kişi için en kötü seçimdir; çünkü karbonhidrat oranları çok yüksektir. Araştırmalar, şekerle tatlandırılmış içeceklerin tüketilmesinin karaciğer yağlanması gibi diyabetle ilişkili rahatsızlıkların riskini artırabileceğini göstermektedir. Dahası, şekerli içeceklerdeki yüksek fruktoz seviyeleri, göbek yağını ve potansiyel olarak zararlı kolesterol ve trigliserid seviyelerini destekleyen metabolik değişikliklere yol açabilir.
2. Trans Yağlar
Trans yağlar doymamış yağ asitlerine hidrojen eklenerek, daha kararlı hale getirilerek oluşturulurlar ve son derece sağlıksızdırlar. Trans yağlar; margarin, mayonez, sürülebilir yiyecekler, kremalar ve dondurulmuş yiyeceklerde bulunurlar. Trans yağlar iltihaplanma, insülin direnci, göbek yağının artması ve kalp hastalığıyla ilişkilendirilmiştir. Doymuş yağlar ve trans yağlar yerine zeytinyağı gibi doymamış yağlar tüketmek kolesterolü düşürebilir ve kalp hastalığı riskini azaltabilir.
3. Beyaz ekmek, Pirinç ve Makarna
Beyaz ekmek, pirinç ve makarna yüksek karbonhidratlı, işlenmiş gıdalardır. Bu yiyecekler karbonhidrat bakımından yüksek, ancak lif bakımından düşüktür. Karbonhidratlar, kan şekeri düzeylerini diğer besinlerden daha fazla doğrudan etkiler. Ekmek, simit ve diğer rafine unlu yiyeceklerin, tip 1 ve tip 2 diyabetli kişilerde kan şekeri düzeylerini önemli ölçüde artırdığı gösterilmiştir. Diyabetli bir kişinin karbonhidrattan tamamen kaçınması gerekmez, ancak doğru türden yediklerinden emin olmaları gerekir.
4. Meyve Aromalı Yoğurt
Meyve aromalı yoğurtlar genellikle yağ bakımından düşüktür, ancak şeker bakımından yüksektir. Bu da daha yüksek kan şekeri ve insülin seviyelerine yol açabilir. Aslında, 1 bardak (245 gram) meyve aromalı yoğurt porsiyonunda yaklaşık 31 gram şeker bulunabilir, yani kalorisinin yaklaşık % 61’i şekerden gelir. Kan şekerinizi ve insülininizi artırabilecek yüksek şekerli yoğurtlar seçmek yerine, şeker içermeyen ve iştahınız, kilo kontrolünüz ve bağırsak sağlığınız için faydalı olabilecek sade, tam yağlı yoğurdu tercih edin.
5. Şekerli Kahvaltılık Tahıllar ve Gevrekler
Şeker hastalığınız varsa, tahıllı kahvaltılık gevrek yemek güne başlamanın en kötü yollarından biri olabilir. Kutularındaki sağlık iddialarına rağmen, tahılların çoğu yüksek oranda işlenir ve birçok insanın düşündüğünden çok daha fazla karbonhidrat içerir. Ayrıca gün boyunca kan şekeri seviyenizi sabit tutan ve tok hissetmenize yardımcı olabilecek bir besin olan protein açısından da düşüktürler. Kan şekeri seviyelerini ve açlığı kontrol altında tutmak için yüksek proteinli, düşük karbonhidratlı bir kahvaltı seçin.
6. Şeker ve Şekerli Yiyecekler
Şekerli yiyecekler, hamur işleri, kek, kurabiye ve birçok tatlı şeker içerir ve bunlar düşük kaliteli karbonhidratlardır. Genellikle çok az besin değeri içerirler veya hiç içermezler ve kan şekerinde keskin bir artışa neden olabilirler. Bununla birlikte bal gibi “doğal” şekerler işlenmemiş olsalar da, beyaz sofra şekeri kadar karbonhidrat içerirler. Örneğin; 1 çorba kaşığı beyaz sofra şekeri 12,6 gram, 1 çorba kaşığı bal 17,3 gram karbonhidrat içerir. En iyisi tüm şeker türlerinden kaçınmaktır.
7. Aromalı Kahve İçecekleri
Aromalı kahveler sağlıklı bir içecek olmaktan çok sıvı tatlı olarak görülmelidir. Çalışmalar, beyninizin sıvı ve katı yiyecekleri benzer şekilde işlemediğini göstermiştir. Aromalı kahve içecekleri de karbonhidratlarla doludur. Kan şekerinizi kontrol altında tutmak ve kilo alımını önlemek için sade veya az yağlı sütlü kahveleri tercih edin.
8. Kurutulmuş Meyveler
Meyveler birçok önemli vitamin ve mineral kaynağıdırlar. Ancak meyveler kurutulduğunda su kaybederler ve bu da besin maddelerinin ve şeker içeriklerinin daha yüksek konsantrasyonlarına yol açar. Bir bardak (151 gram) üzüm 27.3 gram karbonhidrat içerir. Buna karşılık, 1 bardak (145 gram) kuru üzüm, 115 gram karbonhidrat içerir. Şeker hastalığınız varsa, meyveyi tamamen bırakmanız gerekmez. Taze meyveler veya küçük bir elma gibi düşük şekerli meyveler tercih etmek, kan şekerinizi hedef aralıkta tutarken sağlık açısından da faydalar sağlayabilir.
9. Meyve Suyu
Meyve suyu genellikle sağlıklı bir içecek olarak kabul edilse de, kan şekeri üzerindeki etkileri gazlı içecekler ve diğer şekerli içeceklere benzer. Meyve suları şekerle tatlandırılmış içeceklere benzer şekilde fruktoz ile yüklüdür. Fruktoz insülin direnci, obezite ve kalp hastalığı ile ilişkilendirilmiştir. Çok daha iyi bir alternatif olarak; 1 gramdan az karbonhidrat sağlayan ve neredeyse kalorisiz bir dilim limonlu su içebilirsiniz.
10. Paketlenmiş Atıştırmalık Yiyecekler
Kraker, bisküvi, cip gibi paketlenmiş yiyecekler iyi atıştırmalık seçenekleri değildir. Paketlenmiş atıştırmalıklar, genellikle kan şekeri seviyenizi hızla yükseltebilen rafine undan yapılan yüksek oranda işlenmiş gıdalardır. Öğünler arasında acıkırsanız fındık, düşük karbonhidratlı sebze veya biraz peynir yemek daha iyi bir fikirdir.
11. Patates Kızartması
Patates kızartması, özellikle şeker hastalığınız varsa, uzak durmak isteyebileceğiniz bir besindir. Patates kızartması ve diğer kızarmış yiyecekler, kan şekeri düzeylerini yükselten karbonhidrat bakımından yüksek olmalarının yanı sıra, iltihabı, kalp hastalığını ve kanser riskini artırabilecek sağlıksız yağlarda kızartılır.
Şeker hastalarının uzak durması gereken yiyecekler ve içecekleri bilmek bazen zor görünebilir. Ancak şeker hastalığına sahip olmak, kişinin keyif aldığı yiyecekleri yemeyi bırakması gerektiği anlamına da gelmez. Diyabetli kişiler çoğu yiyeceği yiyebilir, ancak bazılarını daha küçük porsiyonlarda yemeleri gerekebilir. Sağlıklı, dengeli bir beslenme, diyabetli kişilerin durumlarını yönetmelerine ve sağlıkla ilgili komplikasyon risklerini azaltmalarına yardımcı olabilir.