Demir eksikliği kanda yeterli demir olmadığı zaman ortaya çıkar. Demir, birçok vücut işlevi için hayati önem taşıyan bir mineraldir. Vücudunuzun, kırmızı kan hücrelerinde oksijen taşımalarını sağlayan bir protein olan hemoglobini yapmak için demire ihtiyacı vardır. Vücudunuzda yeterli hemoglobin yoksa, dokularınız ve kaslarınız etkili bir şekilde çalışabilmek için yeterli oksijen alamaz. Bir kişinin demir seviyeleri çok düşerse, bu işlevleri bozabilir ve anemi denen bir duruma yol açabilir. Farklı anemi türleri olmasına rağmen, demir eksikliği anemisi dünya çapında en yaygın olanıdır. Çoğu durumda, bu kolayca tedavi edilebilir. Demir eksikliği birçok farklı nedene bağlı olabilir ve yaşam kalitenizi etkileyebilecek semptomlara yol açabilir. İşte en yaygın olandan başlayarak demir eksikliğinin belirtileri ve nedenleri.
Demir Eksikliğinin Belirtileri
Demir eksikliğinin yaygın nedenleri şunlardır;
- Yetersiz demir alımı
- Enflamatuar bağırsak hastalığı
- Hamilelik sırasında artan demir ihtiyacı
Demir eksikliğinin belirti ve semptomları şunlara bağlı olarak değişir;
- Aneminin şiddeti
- Yaşınız
- Şu anki sağlık durumunuz
- Bazı durumlarda, insanlar hiçbir belirti yaşamaz.
1. Yorgunluk
Yorgunluk, demir eksikliğinin en yaygın semptomlarından biridir. Bunun nedeni, vücutta oksijen taşınmasına yardımcı olan hemoglobin adı verilen bir protein yapmak için ihtiyaç duyulan demire sahip olmamasıdır. Yeterli hemoglobin olmadan, dokularınıza ve kaslarınıza daha az oksijen ulaşarak onları enerjiden mahrum bırakır ve bu da sizi yorabilir.
2. Solgunluk
Alt göz kapağınızı aşağı doğru çekerseniz, iç katman canlı kırmızı renkte olmalıdır. Çok soluk pembe veya sarı renkteyse bu demir eksikliğiniz olduğunu gösterebilir. Kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobin kana kırmızı rengini verir, bu nedenle demir eksikliği sırasındaki düşük seviyeler kanı daha az kırmızı yapar. Bu nedenle demir eksikliği olan kişilerde cilt sağlıklı rengini veya sıcaklığını kaybedebilir. Bununla birlikte durum, bir kan testi ile doğrulanmalıdır.
3. Nefes Darlığı
Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinin vücutta oksijen taşımasını sağlar. Demir eksikliği sırasında hemoglobin seviyeleri düşük olduğunda, oksijen seviyeleri de düşük olacaktır. Bu, kaslarınızın yürüme gibi normal aktiviteler için yeterli oksijen alamayacağı anlamına gelir. Sonuç olarak, vücudunuz daha fazla oksijen almaya çalışırken nefes alma hızınız artacaktır. Bu nedenle nefes darlığı yaygın bir semptomdur.
4. Baş Ağrısı ve Baş Dönmesi
Demir eksikliği, özellikle kadınlarda baş ağrısına neden olabilir. Bu belirti diğerlerine göre daha az yaygın gibi görünmektedir. Demir eksikliği ile baş ağrıları arasındaki bağlantı hala belirsizdir. Kırmızı kan hücrelerindeki düşük hemoglobin seviyeleri beyne yeterince oksijen gitmediği anlamına geldiği için baş ağrısı oluşabilir. Baş ağrısının birçok nedeni olmasına rağmen, sık görülen, tekrarlayan baş ağrıları ve baş dönmesi demir eksikliğinin bir işareti olabilir.
5. Kalp Çarpıntısı
Kalp çarpıntısı demir eksikliği anemisinin başka bir belirtisi olabilir. Demir eksikliği, anemi ve kalp problemleri arasındaki ilişki hala araştırılmaktadır, ancak oksijen tedarikiyle ilgili olabilir. Demir eksikliğinde, düşük hemoglobin seviyeleri, kalbin oksijen taşımak için daha fazla çalışması gerektiği anlamına gelir. Bu, düzensiz kalp atışlarına veya kalbinizin anormal derecede hızlı attığı hissine yol açabilir.
6. Ağız ve Dilde Şişlik ve Ağrı
Bazen ağzınızın içine ve çevresine bakmak demir eksikliği aneminiz olup olmadığını gösterebilir. Dilinizin şişmesi, iltihaplanması veya solması gibi belirtileri içerebilir. Ayrıca ağızda kuruluk, yanma hissi, ağız köşelerinde kırmızı çatlaklar gibi başka semptomlara da neden olabilir.
7. Cilt Kuruluğu ve Saç Dökülmesi
Kuru ve hasar görmüş cilt ve saç, demir eksikliğinin belirtileri olabilir. Demir eksikliği, kandaki hemoglobin seviyesini düşürür ve bu da saç büyümesine neden olan hücreler için mevcut oksijen miktarını azaltabilir. Deri ve saç oksijenden yoksun kaldığında kuruyabilir ve güçsüzleşebilir. Normalden çok daha fazla saç dökülmesi yaşıyorsanız, bunun nedeni demir eksikliğinden kaynaklanıyor olabilir.
8. Huzursuz Bacak Sendromu
Demir eksikliği anemisi olan kişilerde huzursuz bacak sendromu yaşama şansı daha yüksektir. Huzursuz bacak sendromu dinlenme halindeyken bacakları hareket ettirmek için duyulan güçlü bir dürtüdür. Ayrıca ayaklarda ve bacaklarda karıncalanma hislerine de neden olabilir ve genellikle geceleri daha kötüdür. Huzursuz bacak sendromunun nedenleri tam olarak anlaşılamasa da demir eksikliği anemisi olan kişilerin yaklaşık % 25’inde görülür.
9. Kırılgan Tırnaklar
Demir eksikliğinin çok daha az görülen bir belirtisi kolayca kırılan ve çatlayan kırılgan tırnaklardır. Bununla birlikte bu, demir eksikliği olan kişilerin yalnızca yaklaşık % 5’inde görülen nadir bir yan etkidir ve genellikle sadece ciddi demir eksikliği anemisi vakalarında görülür.
10. Diğer Belirtiler
Demir eksikliği anemisinin daha az yaygın olan diğer belirtileri ise şunlardır;
- Tuhaf yeme istekleri: Genellikle buz, kil, kir, tebeşir veya kağıt yeme isteklerini içerir ve demir eksikliğinin bir işareti olabilir. Hamilelik sırasında da ortaya çıkabilir.
- Depresif hissetmek: Demir eksikliği anemisi yetişkinlerde depresyon ile ilişkilendirilebilir. Demir eksikliği olan hamile kadınların da depresyon geliştirme şansı daha yüksek olabilir.
- Soğuk eller ve ayaklar: Demir eksikliği, ellere ve ayaklara daha az oksijen gitmesi anlamına gelir. Bazı insanlar genel olarak soğuğu daha kolay hissedebilir veya elleri ve ayakları daha soğuk olabilir.
- Daha sık görülen enfeksiyonlar: Sağlıklı bir bağışıklık sistemi için demir gerekli olduğundan, demir eksikliği enfeksiyon riskinizi artırabilir.
Demir eksikliği belirtileri gösterdiğinizi düşünüyorsanız doktorunuzla konuşun. Basit bir kan testi, demir eksikliği aneminiz olup olmadığını doğrulayabilir. Doktorunuz demir eksikliğiniz olduğunu doğrularsa, genellikle tedavisi oldukça kolaydır. Doktorunuz muhtemelen beslenme veya demir takviyeleri ile demir alımınızı artırmanızı tavsiye edecektir. Doktorunuz demir eksikliğinizin beslenmeden kaynaklandığını düşünüyorsa, daha fazla demir açısından zengin yiyecekler tüketmeyi düşünün. Demir açısından zengin yiyecekler ile ilgili bilgi almak için buradaki yazıya göz atabilirsiniz. Önemlisi, C vitamini vücudunuzun demiri daha iyi emmesine yardımcı olacaktır. Meyveler ve sebzeler gibi yeterince C vitamini yönünden zengin yiyecekler yemeye çalışın. Ayrıca, vücudunuzun demiri emmesini engelleyebilecek çay, kahve gibi bazı gıdalardan da kaçınmaya çalışın. Doktorunuz önermediği sürece demir takviyeleri almayın.
