Geçtiğimiz günlerde gıda ürünlerindeki etiketlerden “trans yağ yoktur” ibaresinin kaldırılacağı haberi birçok tartışmayı da beraberinde getirdi. Siz de trans yağlar hakkında çok şey duymuş olabilirsiniz. Trans yağlar sağlıksızdır, ancak nedenini bilmiyor olabilirsiniz. Son yıllarda farkındalık arttıkça ve düzenleyiciler kullanımlarını kısıtladıkça alım azalmış olsa da, trans yağlar hala bir halk sağlığı sorunu oluşturuyor. Araştırmalar, genellikle kızarmış yiyecekler ve işlenmiş atıştırmalık yiyeceklerde bulunan trans yağların kötü kolesterol seviyesini yükseltme, kalp hastalıkları ve tip 2 diyabet riski gibi insan sağlığı üzerinde birçok olumsuz etkilerinin olduğunu göstermiştir. Peki trans yağlar nelerdir? İşte trans yağ içeren yiyecekler ve trans yağlar hakkında bilmeniz gereken her şey.
Trans Yağlar Nelerdir?
Haziran 2015’te, ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), işlenmiş gıdalardaki yapay trans yağın ana kaynağı olan kısmen hidrojene yağların “genel olarak yenmek için güvenli” olarak kabul edilmediğini açıkladı. Kanada, AB’nin bazı ülkelerinde kullanımı yasaklanan trans yağ, Türkiye’de tamamen yasak değil. Ülkemizde ve birçok gelişmiş ülkede ise ürünlerdeki trans yağ kullanım oranı yüzde 2 ile sınırlandırılıyor. Trans yağ oranı yüzde 1’in altında olan ürünlerde “trans yağ yoktur” ibaresi kullanılabiliyordu. Ancak tüketicileri yanılttığı düşüncesiyle bu ifadenin kaldırılacağı kararı alındı.
Bu noktada bilinçli tüketiciler olabilmek adına trans yağların neler olduğunu, neden zararlı olduklarını ve hangi ürünlerin trans yağ içerdiklerini öğrenmemiz önemlidir.
Trans Yağ Nedir?
Yağları doymuş ve doymamış yağlar olmak üzere iki sınıfa ayırabiliriz. Trans yağlar doymamış yağların bir şeklidir ve iki tür vardır; doğal ve yapay trans yağlar. Doymuş ve doymamış yağlar hakkında bilgi almak için buradaki yazıya göz atabilirsiniz.
Doğal trans yağlar sığır, koyun, keçi gibi geviş getiren hayvanların midelerinde bulunan bakteriler tarafından oluşturulur. Bu trans yağlar süt ürünlerindeki toplam yağın %2-6’sını, sığır ve kuzu etindeki yağın %3-9’unu oluşturuyor. Ancak süt ve et tüketenlerin endişelenmelerine gerek yok. Çünkü araştırmalar bu yağların orta düzeyde alımının zararlı olmadığı sonucunu gösteriyor. En iyi bilinen doğal trans yağ ise süt yağında bulunan konjuge linoleik asittir (CLA).
Bununla birlikte, yapay trans yağlar sağlığınız için tehlikelidir. Endüstriyel trans yağlar veya kısmen hidrojene yağlar olarak bilinen yapay trans yağlar, bitkisel yağa hidrojenin eklendiği bir işlem olan hidrojenasyon sırasında oluşur. Bu işlem oda sıcaklığında katı halde kalmasını ve çok daha uzun bir raf ömrü olmasını sağlar. Çalışmalar, trans yağ tüketimini kalp hastalığı, iltihaplanma, daha yüksek kötü kolesterol (LDL) ve daha düşük iyi kolesterol (HDL) seviyeleri ile ilişkilendirilmiştir.
Trans Yağ İçeren Yiyecekler
- Kek, kurabiye ve hamur işi gibi unlu mamuller
- Patates ve mısır cipsi
- Dondurulmuş pizza
- Ekmek gibi dondurulmuş hamurlar
- Patates kızartması, hamburger gibi kızartılmış yiyecekler
- Süt ürünü olmayan kahve kreması
- Bisküvi, kraker gibi işlenmiş ürünler
2018 yılında Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), çoğu işlenmiş gıdada kısmen hidrojene yağ kullanımını yasakladı. Bununla birlikte, bu yasak tam olarak uygulanmadı, bu nedenle birçok işlenmiş gıda hala trans yağ barındırıyor. Trans yağlar nelerdir? bilmek, etiketleri okumak, trans yağ alımınızı en aza indirdiğinizden emin olmak için yararlı bir adım olsa da, en uygun seçenek, beslenmenizdeki trans yağ içeren besinler yani işlenmiş gıda miktarını azaltmaktır. Bunun yerine meyve, sebze, kepekli tahıllar, sağlıklı yağlar (zeytinyağı gibi) ve protein açısından zengin, sağlıklı bir beslenmeyi tercih edin.
