Aslında süt içmek için bir seçim yapmak önceden bu kadar karmaşık değildi. Uzun zamandan beri tükettiğimiz tek süt tam yağlı inek sütü iken, şimdilerde ise yüzde 2 yağlı süt, yüzde 1 yağlı süt, yağsız süt ve hatta laktozsuz süt gibi inek sütünün her çeşidini bulabiliyoruz. Diyet ya da alerji endişeleri olan kişiler için de inek sütüne alternatif olan badem, soya, pirinç ve hindistan cevizi sütü gibi bitkisel süt ürünleri de vardır. Peki piyasada bu kadar farklı süt türü varken sizin için en faydalı süt hangisidir? İster hayvansal ister bitkisel kaynaklı olsun her sütün, kişinin diyetine, sağlığına, beslenme ihtiyaçlarına veya damak zevkine bağlı olarak bazı avantajları ve dezavantajları vardır. İşte farklı süt çeşitlerinin artıları ve eksileri hakkında bilmeniz gerekenler.
Sizin İçin En Faydalı Süt Hangisidir?
Bazı insanların süt alerjisi olabilir ve bitkisel süt ürünlerini seçmeleri gerekebilir. Bununla birlikte bazı kişiler ise tam yağlı süt ya da hindistan cevizi sütü gibi sütler kalori ve yağ bakımından daha zengin olduğu için daha düşük kalorili olanları tercih edebilirler. İhtiyacınıza en uygun olanı bulmak için süt çeşitleri arasındaki farklılıklara bakın.
1. İnek Sütü
Hayvansal süt ürünlerine hassasiyetiniz yoksa, inek sütü en sağlıklı süt çeşitlerindendir. Tam yağlı inek sütü, tüm süt ürünleri arasında en yüksek yağ içeriğine sahiptir. Bir bardak tam yağlı inek sütü şunları içerir;
- 150 kalori
- Laktoz (süt şekeri) formunda 12 gram karbonhidrat
- 8 gram yağ
- 8 gram protein
Diğer inek sütlerinde de aynı miktarda karbonhidrat ve protein bulunur, ancak yağın bir kısmı veya tamamı alınır. Bir bardak tam yağlı süt 150 kalori iken, yüzde 1 yağlı süt 110 kalori ve yağsız süt 80 kaloridir. Yağsız sütte kalori daha düşüktür, ancak yağın uzaklaştırılması, E ve K vitaminleri dahil olmak üzere sütteki bazı besin maddelerinin miktarını azaltır.
Laktoz intoleransı olan kişiler için laktoz içermeyen versiyonları mevcuttur. Laktozsuz süt, süt ürünlerinde bulunan doğal bir şeker olan laktozu parçalamak için işlenir. Laktozsuz süt aynı zamanda iyi bir protein, kalsiyum, vitamin ve mineral kaynağıdır ve yağ içeriği değişiklik gösterir.
2. Badem Sütü
Badem sütü, öğütülmüş ve süzülmüş badem suyundan yapılır. Ayrıca kıvamını ve raf ömrünü uzatmak için nişasta da içerebilir. Ancak badem veya kuruyemişe alerjisi olan kişiler badem sütünden kaçınmalıdır. Badem sütü, şekersiz olduğu sürece kalorisi diğer sütlerden daha düşüktür. Ayrıca doymuş yağ ve doğal olarak laktoz içermez.
Bir bardak şekersiz badem sütü şunları içerir;
- Yaklaşık 30 ile 60 kalori
- 1 gram karbonhidrat (tatlandırılmış çeşitlerde daha fazla bulunur)
- 3 gram yağ
- 1 gram protein
Bununla birlikte badem sütü protein ve kalsiyum kaynağı değildir. Birçok marka badem sütü kalsiyum, A vitamini ve D vitamini ile güçlendirilmiştir. Kalorisi düşük, vegan olması ve doğal olarak laktoz içermemesi bazıları için artı olsa da, bazı insanlarda sindirim sorunlarına neden olabilecek E-407 olarak bilinen karragenan içerebilir.
3. Yulaf Sütü
Yulaf sütü bitki bazlı, vegan dostu popüler bir süt çeşididir. Yulaf ezmesi suyla ıslatılıp karıştırılarak ve ardından sütü yulaftan ayırmak için tülbentten süzülerek yapılır. Doğal olarak yulaf sütü tam yulaf kadar besleyici değildir. Ancak diğer süt türlerinde bulunan alerjenlerin birçoğunu içermemesi bakımından benzersizdir. Ayrıca, kalp sağlığına faydalar sağlayabilen çözünür bir lif olan beta glukanlar içerir. Çoğu ticari yulaf sütü, A, D, B2 ve B12 vitaminlerinin yanı sıra kalsiyum gibi çeşitli minerallerle takviye edilmiştir.
1 bardak şekersiz yulaf sütü içerisinde şunlar mevcuttur;
- Kalori: 120
- Protein: 3 gram
- Yağ: 5 gram
- Karbonhidrat: 16 gram
Diğer süt türleriyle karşılaştırıldığında, yulaf sütü genellikle badem, soya veya inek sütünden daha fazla kalori, karbonhidrat ve lif içerirken diğer süt çeşitlerinden daha az protein sağlar. Çelik kesme yulaf ile ilgili bilgi almak için buradaki yazıya göz atabilirsiniz.
4. Soya Sütü
Soya fasulyesinden elde edilen soya sütü, besin maddeleri açısından inek sütüne en yakın olan bitkisel süt çeşididir.
Bir bardak şekersiz soya sütte şunlar bulunur;
- Yaklaşık 80 ila 100 kalori
- 4 gram karbonhidrat (tatlandırılmış çeşitlerde daha fazla bulunur)
- 4 gram yağ
- 7 gram protein
Bitkilerden geldiği için soya sütü doğal olarak kolesterolsüzdür ve doymuş yağ oranı düşüktür ve ayrıca laktoz içermez. Bununla birlikte soya hem yetişkinler hem de çocuklarda en çok görülen besin alerjisi çeşitlerindendir.
5. Pirinç Sütü
Öğütülmüş pirinçten elde edilen pirinç sütü tüm süt ürünleri arasında alerjiye neden olma olasılığı en düşük olanıdır. Bu nedenle laktoz intoleransı, süt hassasiyeti, soya veya kuruyemiş alerjisi gibi birden fazla besin alerjisi olan kişiler için iyi bir seçimdir.
1 bardak pirinç sütü şunları içerir;
- 120 kalori
- 22 gram karbonhidrat
- 2 gram yağ
- Az protein (1 gramdan az)
Piyasadaki pirinç sütleri kalsiyum ve D vitamini ile güçlendirilebilirken, soya ve badem sütü gibi doğal bir kaynak değildir. Karbonhidrat oranı oldukça yüksek olduğu için diyabetli kişiler tarafından tüketilmemelidir. Ayrıca uzmanlar tarafından yüksek inorganik arsenik seviyeleri nedeniyle çok fazla pirinç ürünleri tüketmenin bebekler ve çocuklar için sağlık riskleri oluşturabileceği belirtilmiştir.
6. Hindistan Cevizi Sütü
Adına rağmen hindistan cevizi aslında bir ceviz olmadığı için, kabuklu yemişlere alerjisi olan kişilerin de güvenle tüketebilecekleri bitki bazlı bir süt seçeneğidir. Hindistan cevizi sütü, diğer süt alternatiflerine göre daha fazla yağ içerir. 1 bardak şekersiz hindistan cevizi sütü şunları içerir;
- Yaklaşık 50 kalori
- 2 gram karbonhidrat
- 5 gram yağ
- 0 gram protein
Hindistan cevizi sütü iyi bir protein kaynağı değildir. Bununla birlikte bazı markalar kalsiyum, A ve D vitamini ile ürünü zenginleştirmişlerdir.
Hem yetişkinler hem de çocuklar için en faydalı süt, gündemdeki en popüler süt değildir. Her bireyin beslenme ihtiyaçlarının farklıdır. Seçim yaparken, süt çeşitlerinin sizin için bazı avantajları ve dezavantajları olduğunu unutmayın. Ev yapımı golden milk tarifi için buradaki yazıyı inceleyebilirsiniz.
