İnsanlar çeşitli nedenlerle gıda etiketlerine bakarlar. Ancak nedeni ne olursa olsun, birçok tüketici bu bilgiyi nasıl daha etkili ve kolay kullanacağını bilmek ister. Muhtemelen yiyeceklerin arkasındaki gerçekleri ve rakamları anlamanın sağlığınız için iyi bir fikir olduğunu biliyorsunuzdur. Gıda etiketlerini okuma becerisi, sağlıklı yiyecekler seçmenize ve bilinçli kararlar vermeniz için besin değerleri etiketlerini anlamanızı kolaylaştırmaya yardımcı olur. Ancak besin etiketleme düzenlemeleri karmaşıktır ve tüketicilerin bunları anlamasını zorlaştırır. Tüketicilerin daha fazla sağlık bilincine sahip olduğu şu günlerde, bazı gıda üreticileri insanları işlenmiş ve sağlıksız ürünleri almaya ikna etmek için yanıltıcı hileler kullanıyor. Yanlış etiketlenmiş yiyecekler ve gerçekten sağlıklı yiyecekleri ayırt edebilmeniz için “gıda etiketleri nasıl okunur?” öğrenmek için okumaya devam edin.
Gıda Etiketleri Nasıl Okunur?
Aslında, beslenme gerçekleri yani gıda etiketleri ilk kez 1990 yılında oluşturulduğunda, gıdalarımızın içerdiği bileşenler ve besinler hakkında bilgilendirmek ve bu gıdaların yapabileceği sağlık iddialarını doğrulamak için bir araç olarak tasarlanmıştı. Ancak şimdilerde paketlenmiş ürünlerin tasarımında, bazı beslenme bilgilerinde yanıltıcı hileler kullanılırken, gıda etiketleri hakkında bilinçli olmamız için iyi bir zamandır. Peki gıda etiketleri daha iyi seçimler yapmamıza yardımcı oluyor mu? ya da etiketleri kullanabilecek kadar anlıyor muyuz?
Reklamların Sizi Kandırmasına İzin Vermeyin
Gıda etiketlerine ilişkin ayrıntılı bilgiler, ürün için yapılan sağlıkla ilgili iddiaları bazen çürütebilir. Yiyecek paketlerinin ön etiketleri, sağlıkla ilgili iddialarda bulunarak sizi ürün satın almaya çekmeye çalışır. Üreticiler genellikle bu etiketleri kullanma biçimlerinde yanıltıcı olma ve bazı durumlarda tamamen yanlış olan sağlık iddialarını kullanma eğilimindedirler. Bu, tüketicilerin içerik listesi üzerinde kapsamlı bir inceleme yapmadan sağlıklı seçenekler seçmesini zorlaştırır. Gıda etiketleri, etiketin ön kısmının gerçekten doğru olup olmadığını bilmenize yardımcı olur.
İçindekiler Listesini İnceleyin
Ürün içerikleri en yüksekten en düşüğe doğru miktarlarına göre listelenmiştir. En iyi pratik kural, yediklerinizin en büyük kısmını oluşturduğu için ilk üç malzemeyi taramaktır. Bileşenler doymuş yağ, sodyum (tuz) ve ilave şekerler içeriyorsa, ürünün sağlıksız olduğunu varsayabilirsiniz. Örneğin, çok fazla doymuş yağ ve sodyum yemek, kardiyovasküler hastalık ve yüksek tansiyon gibi bazı sağlık sorunlarının gelişme riskinin artmasıyla ilişkilidir. Doymuş ve doymamış yağlar ile ilgili bilgi almak için buradaki yazıya göz atabilirsiniz.
Porsiyon Bilgileri
Gıda etiketlerindeki enerji ve besin öğeleri tablosunda 1 porsiyon ve 100 gram için değerler belirtilmektedir. Ancak porsiyon bilgileri ne kadar yemeniz veya içmeniz gerektiği konusunda bir tavsiye değildir. Bununla birlikte, bu porsiyon boyutları genellikle insanların bir oturuşta tükettiklerinden çok daha küçüktür. Örneğin; 1 porsiyon dörtte bir kurabiye, tek bir bisküvi veya yarım kutu kola için verilmiş olabilir. Bunu yaparken üreticiler tüketicileri yiyeceklerin daha az kaloriye veya daha az şekere sahip olduğunu düşünmeleri için aldatmaya çalışıyorlar. Özellikle yiyecek paketlerinde ürünün kaç porsiyona eş değer olduğuna dikkat etmek gerekir. Pek çok kişi gerçekte iki, üç veya daha fazla porsiyon tüketebileceğinden, bu gıda etiketlerinde belirtilen kalori ve besin değerlerinin iki, üç veya daha fazla katına karşılık gelir.
Kalori
Kalori, bir yiyeceğin bir porsiyonundan ne kadar enerji aldığınızın bir ölçüsünü sağlar. Sağlıklı bir vücut ağırlığına ulaşmak veya kiloyu korumak için, yediğiniz ve içtiğiniz kalori miktarını dengelemeniz gerekir. Yetişkinler için önerilen referans aralığı günlük 2.000 kaloridir. Ancak kalori ihtiyaçları yaş. cinsiyet ve fiziksel aktivite seviyelerine göre de değişebilir. Tükettiğiniz porsiyon sayısı, gerçekte yediğiniz kalori miktarını belirler. Günde çok fazla kalori almak, aşırı kilo ve obezite ile bağlantılıdır.
Peki buraya kadar durumu bir örnek ile açıklayalım; bir porsiyon bisküvi için gıda etiketinde belirtilen enerji miktarı 200 kalori olsun. Peki ya tüm paketi yediyseniz? Bu yaklaşık 5 porsiyon veya 1.000 kalori tükettiğiniz anlamına gelmektedir (gıdalarda 1 paket ürünün kaç porsiyona karşılık geldiği belirtilmiştir).
Şeker İçin Farklı İsimler
Şekerler birçoğunu tanımadığımız çeşitli isimlerle anılır. Gıda etiketlerindeki enerji ve besin öğeleri tablosunda toplam şeker, süt ve meyvelerdeki şeker (fruktoz) gibi birçok sağlıklı yiyecekte bulunan şekerlerin yanı sıra ilave şekerleri de içerebilir. Fruktoz ve ilave şekerler ile ilgili bilgi almak için buradaki yazıya göz atabilirsiniz.
Yanlışlıkla çok fazla şeker tüketmekten kaçınmak için, içerik listelerinde aşağıdaki şeker isimlerine dikkat edin;
- Şeker türleri: pancar şekeri, esmer şeker, tereyağlı şeker, şeker kamışı, pudra şekeri, hindistan cevizi şekeri, hurma şekeri, altın şeker, ters şeker, muskovado şekeri, organik ham şeker, raspadura şekeri, buharlaştırılmış kamış suyu.
- Şurup türleri: keçiboynuzu şurubu, altın şurubu, yüksek fruktozlu mısır şurubu, bal, agave şurubu, malt şurubu, akçaağaç şurubu, yulaf şurubu, pirinç kepeği şurubu ve pirinç şurubu.
- Diğer ilave şekerler: arpa maltı, melas, şeker kamışı suyu kristalleri, laktoz, mısır tatlandırıcısı, kristalin fruktoz, dekstran, malt tozu, etil maltol, fruktoz, meyve suyu konsantresi, galaktoz, glikoz, disakkaritler, maltodekstrin ve maltoz.
Şeker için daha birçok isim var, ancak bunlar en yaygın olanlarıdır. Bunlardan herhangi birini veya birkaçını içindekiler listesinde görürseniz, ürün ilave şeker bakımından yüksektir.
Gıda etiketleri nasıl okunur? bunun bilincinde olmak bize tam olarak ne aldığımızı ve yediğimizi söyleyebilir. Kişisel beslenme ihtiyaçlarını karşılamak için besin etiketlerini kullanabilirsiniz. Gıda etiketlerini okumak kafa karıştırıcı ve zor gibi görünse de, bu konu için biraz araştırma yapmak ve çabalamak durumun ciddiyetinin farkına varmamızı sağlayabilir.
