Karbonhidratlar son dönemlerde beslenme dünyasının en tartışmalı konularından biridir. Bir taraftan karbonhidratların egzersiz performansı ve metabolizma için ne kadar harika olduğunu duyuyoruz, diğer taraftan da karbonhidratların obezite ve tip 2 diyabet gibi çeşitli sağlık sorunlarına yol açabileceğini duyuyoruz. Bu durum, karbonhidratların sağlığımız için iyi mi yoksa kötü mü olduğu konusunda kafa karışıklığına yol açar. Birçoğumuzun hangi yöne gideceğinden tam olarak emin olmaması şaşırtıcı değildir. Karbonhidratlardan kaçınmalı mıyız yoksa onları yemeli miyiz? Gerçek şu ki, çoğu gıdada olduğu gibi karbonhidratlar da sağlıklı ya da zararlı olabilirler. Bununla birlikte, vücudumuzun iyi çalışması için karbonhidratlara ihtiyacı olduğu konusu inkar edilemez. Peki ama doğru karbonhidratlar nasıl seçilir? Sizin için hazırladığımız zararlı karbonhidrat içeren besinler listesi, sağlıklı karbonhidratlar ve çok daha fazlası bu konuda size yardımcı olabilir.
Sağlıklı Karbonhidratlar ve Zararlı Karbonhidratlar Arasındaki Fark
Protein ve yağ ile birlikte beslenmedeki üç ana besinden biri olan karbonhidratlar temel bir enerji kaynağıdır ve sağlık için hayati önem taşır. Karbonhidrat yediğimiz zaman vücudumuz onları glikojene (şekere) dönüştürerek vücut fonksiyonlarımız için ihtiyaç duyduğumuz enerjiyi sağlar. Karbonhidratlar sadece beyin ve vücut hücrelerini beslemekle kalmaz, aynı zamanda sindirim sağlığını, iştahı, kolesterol seviyelerini ve daha fazlasını düzenler. Bununla birlikte, etrafımızda karbonhidratlar hakkında çok fazla bilgi dolaşmasına rağmen, tüm karbonhidratların eşit olmadığını unutmayın. Karbonhidrat içeren birçok farklı türde gıda vardır ve bunlar sağlık etkilerine göre değişebilir. İyi karbonhidratlar ve kötü karbonhidratlar arasındaki farkı nasıl anlarız? Yediğimiz karbonhidratın türünü anlamamız önemlidir çünkü türü karbonhidratların vücutta nasıl tepki vereceğini belirler.
İşlenmemiş karbonhidratlar sağlıklı karbonhidratlar olarak kabul edilirken, zararlı karbonhidratlar ise işlenmiş ve genellikle birçok temel besin maddesinden de yoksundurlar. Başka bir deyişle, bunlar “boş” kalorilerdir. Zararlı karbonhidrat içeren besinler kan şekeri seviyelerinde ani yükselmelere neden olurken, sağlıklı karbonhidratlar böyle bir duruma yol açmazlar. Çünkü zararlı karbonhidratlardan vitamin, mineral ve lif gibi birçok önemli besin maddesi çıkarılır, değiştirilir ve işlenir. İşlenmiş ve şeker ilave edilmiş bu zararlı karbonhidratların tüketimini sınırlamak önemli olsa da, sağlıklı karbonhidratlar dengeli beslenmenin bir parçası olmalıdırlar. Sağlıklı karbonhidrat içeren en iyi besinler hakkında daha detaylı bilgi almak için buradaki yazıya göz atabilirsiniz. Tüketebileceğiniz en iyi sağlıklı karbonhidratlar listesi şu şekildedir;
- Sebzeler
- Baklagiller
- Kepekli tahıllar
- Patates
- Muz
- Hurma
- Yulaf
- Kinoa
- Fasulye
- Esmer pirinç
Zararlı Karbonhidrat İçeren Besinler
Kalorisi yüksek, temel besinleri düşük ve yüksek oranda işlenmiş gıdalar zararlı karbonhidratları oluşturur. Zararlı karbonhidratlar, kan şekerinde geçici bir artışa ve ardından kan şekerinde düşüşe ve yorgunluğa neden olabilir. Düşük lif içeriği nedeniyle, iyi karbonhidratlar kadar doyurucu değildirler ve aşırı yeme davranışına neden olurlar. Zararlı karbonhidrat içeren besinler şunlardır;
- Şekerli içecekler
- Beyaz un
- Beyaz pirinç
- Beyaz makarna
- Hamur işleri
- Beyaz ekmek
- Hazır kahveler
- Reçel ve marmelatlar
- Meyveli yoğurtlar
- Paketlenmiş şekerli gıdalar (şeker, çikolata, kraker ve bisküviler)
- Kızarmış yiyecekler (patates kızartması vs.)
- Cips
- Hazır soslar (salata sosları, barbekü sos vs.)
- Kahvaltılık gevrekler
İlginizi Çekebilir
Şekerli ve işlenmiş olan zararlı karbonhidrat içeren besinler, doğal formlarında bulunan karbonhidratlarla aynı besinsel faydaları sağlamazlar ve olumsuz sağlık sorunlarına yol açmaları daha olasıdır. Ancak tüm karbonhidratları “kötü” olarak düşünmek de yanlış olur. Karbonhidratları ya yararlı ve zararlı karbonhidratlar olarak düşünmek yerine, paketlenmiş ve işlenmiş olan gıdalardan kaçınmak sağlığınız için oldukça faydalı olabilir.
