Çoğumuzun çevremizden duyduğu o kadar çok farklı yağ türü var ki, hangisinin ne işe yaradığını ve neye iyi geldiğini bilmek oldukça zor. Kozmetik ya da gıda ürünlerinin etiketlerinde Carthamus tinctorius adını görebilir ve hangi maddeyi temsil ettiğini merak edebilirsiniz. Bu, aspir bitkisinin botanik adıdır ve kullanımı çok uzun bir geçmişe sahiptir. Son dönemlerde faydaları bakımından popüler hale gelen aspir yağı ise cilt bakım ürünleri, bazı gıda ürünleri, ilaç ve takviyelerde sıklıkla kullanılmaya başlanan bir bileşen haline geldi. Peki cildiniz ve daha fazlası için aspir yağı nasıl kullanılır? Sağlığınız için iyi mi yoksa kötü mü? İşte tüm bilmeniz gerekenler yazımızda.
Aspir Yağı Nedir?
Aspir, sıklıkla safran ile karıştırılabilir ve hatta aspir çiçeği yalancı safran, kır safranı ya da haspir gibi isimlerle de anılır. Ancak safran bitkisinin mor çiçekleri ve kırmızı tepecikleri varken, aspir bitkisinin sarı yaprakları ve kalın dallı gövdesi vardır. Bununla birlikte safran daha keskin bir tada ve aspir ise daha yumuşak bir aromaya sahiptir. Aspir yağı, parlak sarı, turuncu veya kırmızı çiçekleri ile bilinen aspir bitkisinin (Carthamus tinctorius) tohumlarından elde edilen bir tür bitkisel yağdır. Aspir, yemeklik yağ olarak kullanılmasının yanı sıra, bazı gıda ürünlerinin üretiminde de kullanılır. Ayrıca cildi nemlendirme ve iltihabı azaltma özelliğinden dolayı çeşitli cilt bakım ürünlerinde ve kozmetik ürünlerinde bulunur. Canlı renginin yanı sıra doğal olarak GDO içermez ve zengin bir beslenme profiline sahiptir. Aspir yağı kalp dostu tekli doymamış yağlar, omega-6 yağ asitleri ve E vitamini bakımından zengindir.
Aspir Yağı Nasıl Kullanılır?
Aspir yağı E vitamini, kalp dostu yağlar ve konjuge linoleik asit (CLA) dahil olmak üzere sağlığa çeşitli yönden faydaları olan antienflamatuar ve antioksidan bitki bileşikleri içermektedir. Araştırmalar, aspir yağının özellikle kan şekerini dengelemeye, kolesterol düzeylerini düşürmeye, adet dönemi semptomlarını hafifletmeye, kabızlığı tedavi etmeye, ağrı ve iltihabı azaltmaya, solunum problemlerini gidermeye, cilt ve saç sağlığını iyileştirmeye kadar uzanan bazı sağlık yararları sağlayabileceğini düşündürmektedir. İşte cilt ve daha fazlası için aspir yağının farklı kullanımları şu şekildedir;
1. Cilt Sağlığını Destekler
Kuru cildi yatıştırma ve nemlendirme özelliği sayesinde birçok kişi cilt sağlığı için aspir yağı kullanır. Aspir yağı cildi yatıştırmaya ve cilde yumuşak ve pürüzsüz bir görünüm kazandırmaya yardımcı olabilir. Aspir yağı, cilt güçlendirici faydaları nedeniyle kozmetik ve cilt bakım ürünlerinde yaygın olarak kullanılan bir bileşendir. Bununla birlikte aspir yağı, cilt sağlığı için önemli faydaları olan E vitamini açısından da zengindir. Araştırmalar, E vitamininin atopik dermatit, sedef hastalığı ve akne gibi durumların tedavisinde ve hatta yara iyileşmesini hızlandırmaya yardımcı olabileceğini gösteriyor. Ayrıca E vitamininin cildi güneş ışığının etkilerinden ve vücuttaki hücrelere zarar veren zararlı moleküller olan serbest radikallerden koruduğu öne sürülmektedir.
2. Kolesterolü Düşürür
Aspir yağı, düşük kolesterol seviyeleri ile bağlantılı, kalp için sağlıklı bir yağ türü olan doymamış yağlar açısından zengindir. Yüksek kolesterol seviyeleri kalp hastalıkları için ana risk faktörlerinden birisidir. Aspir yağında toplam ve kötü LDL kolesterol seviyelerini düşürdüğü gösterilen tekli doymamış yağlar özellikle yüksektir. Linoleik asit açısından zengin olması, aspir yağının vücutta sağlıklı bir kolesterol dengesi sağlamasına yardımcı olur (yani, LDL kolesterolü düşürür ve HDL kolesterolü artırır). Kötü (LDL) kolesterolü düşürmenin doğal yolları hakkında detaylı bilgi almak için buradaki yazıya göz atabilirsiniz.
3. Kan Şekerini Dengeler
Bazı araştırmalar, aspir yağının kan şekeri kontrolüne fayda sağladığını ve hatta diyabetle ilgili komplikasyon riskini azaltabileceğini göstermiştir. Aspir yağında bulunan çoklu doymamış yağ asitlerinin bolluğu, insanlarda kan şekerini yönetmede önemli bir rol oynar. Yapılan çalışmalar, doymamış yağlar bakımından zengin bir beslenmenin bir kişinin kan şekeri kontrolünü iyileştirebileceğini düşündürmektedir. Dahası, yapılan bazı araştırmalar, doymuş yağın aspir yağı gibi tekli doymamış yağlar ile değiştirilmesinin insülin duyarlılığını artırabileceğini ve vücudun insülini sabit kan şekeri seviyelerini korumak için daha verimli kullanılmasına izin verebileceğini göstermektedir. Kan şekerini dengeleyen besinler ile ilgili bilgi almak için buradaki yazıyı inceleyebilirsiniz.
4. İnflamasyonu Azaltır
Kronik inflamasyonun, otoimmün durumlar, kalp hastalığı ve kanser dahil olmak üzere bir dizi farklı hastalığın kökeninde olduğuna inanılmaktadır. Bazı araştırmalar, aspir yağının güçlü anti-inflamatuar özelliklere sahip olabileceğini ve birkaç önemli inflamasyon belirtecini azaltmaya yardımcı olabileceğini bulmuştur. Aspir yağının ayrıca yüksek miktarlarda tüketildiğinde iltihaplanmaya katkıda bulunabilecek yüksek miktarda omega-6 yağ asitleri içerdiğini unutmayın. Potansiyel sağlık yararlarını en üst düzeye çıkarmaya yardımcı olmak için aspir yağı ile bol miktarda omega-3 içeren gıdalar da dahil olmak üzere çeşitli diğer sağlıklı yağların birlikte tüketilmesi gerekmektedir.
5. Sağlıklı Bir Yağ Asidi Kaynağıdır
Aspir yağı, tekli doymamış ve çoklu doymamış yağlar dahil olmak üzere zengin bir doymamış yağ asitleri kaynağıdır. Uzmanlar genellikle doymamış yağ asitlerinin doymuş yağlardan daha sağlıklı olduğunu düşünmektedir. Vücudun çalışması için bu yağlara ihtiyacı vardır ve yağda çözünen A, D, E ve K vitaminlerinin vücut tarafından emilmesine izin vermede hayati önem taşırlar. Aspir yağı, genellikle “kötü” yağlar olarak kabul edilen doymuş yağlar bakımından, zeytinyağı, avokado yağı ve ayçiçek yağından daha düşüktür. “İyi” yağlar bakımından yüksek ve “kötü” yağlar bakımından düşük bir diyet, iltihabı azaltmak ve kalp sağlığını iyileştirmek dahil olmak üzere birçok sağlık yararına sahiptir. Peki aspir yağı yemekte kullanılır mı? İki tür aspir yağı vardır: yüksek oleik ve yüksek linoleik. Her ikisi de doymamış yağ asitleri içerir. Zeytinyağı gibi, yüksek oleik çeşidi olan aspir yağı, tekli doymamış yağlar içerir ve yüksek sıcaklıklarda yemek pişirmek için iyi bir seçenektir. Yüksek linoleik aspir yağı, daha yüksek miktarlarda çoklu doymamış yağ içerir ve ısıtmaya uygun değildir, ancak salata soslarında kullanım için idealdir.
Cilt İçin Aspir Yağı Nasıl Kullanılır
Aspir yağı, cilt bakımında yaygın olarak kullanılan diğer birçok yağdan daha yüksek düzeyde antioksidan ve antimikrobiyal özelliklere sahiptir. Peki aspir yağını cildiniz için nasıl kullanabilirsiniz? Bunun için öncelikle aspir yağının cilde faydalarına kısaca göz atalım;
- Antioksidan özelliklere sahiptir: Aspir yağında doğal olarak bulunan bir antioksidan olan E vitamini, cildi zararlı güneş ışınlarından kaynaklı yaşlanmayı önlemede etkilidir.
- Cilde nem sağlar: “Aspir yağı, yüksek konsantrasyonlarda omega-6 yağ asidi linoleik asit içerdiğinden, özellikle kuru ciltlere yumuşak ve pürüzsüz bir görünüm kazandırmaya yardımcı olabilir.
- Antiinflamatuar özelliklere sahiptir: Yüksek konsantrasyondaki yağ asitleri, cilt kızarıklığını azaltmaya, egzamayı tedavi etmeye ve yaraların iyileşme sürecini hızlandırmaya yardımcı olur.
- Sivilce ile mücadele eder: Aspir yağı yüksek miktarda linoleik asit içerdiğinden, siyah ve beyaz noktaların boyutunu azaltmaya, sivilce ve akne lekelerinin tedavisine yardımcı olabilir. Ayrıca komedojenik olmadığı için gözenekleri tıkamaz.
Aspir yağını ciltte kullanmadan önce bilmeniz gereken birkaç önemli nokta vardır. Öncelikle aspir yağı sabit ya da uçucu yağ şeklinde iki ayrı formda bulunmaktadır. Sabit aspir yağı seyreltilmeden direkt cilde uygulanabilirken, uçucu aspir yağı uygulamadan önce badem yağı ya da jojoba yağı gibi sabit bir yağ ile seyreltilmelidir. Uzmanlar genellikle sabit aspir yağını doğrudan cilde iki ya da üç damla uygulamayı öneriyorlar. Bununla birlikte aspir yağını cilt üzerinde kullanmadan önce bir damla kolunuzun ya da bileğinizin iç kısmına sürerek test edin. Eğer herhangi bir reaksiyon gelişmezse, muhtemelen kullanımı güvenlidir. Ancak herhangi bir tahriş veya reaksiyon belirtisi fark ederseniz, kullanmayı bırakın. İdeal olarak, ışık kaynaklı bozulmayı önlemek için aspir yağı karanlık bir yerde saklanmalıdır.
Aspir Yağı Zayıflatır Mı?
Son dönemlerde birçok insan zayıflamak için aspir yağı nasıl kullanılır? diye merak ediyor olsa da, bu alanda yapılmış çok az bilimsel çalışma bulunmaktadır. Aspir yağının kilo vermeye yardımcı olabileceğinin iddia edilmesinin nedeni ise, içerisinde yağ yakımında etkili bir yağ asidi olan CLA yani konjuge linoleik asidin varlığıdır. Ancak, aspir yağı iyi bir CLA kaynağı değildir ve et ve süt ürünleri gibi diğer gıdalara kıyasla minimum miktarda içerir. Ayrıca, yemek kaşığı başına 120 kalori içeren aspir yağı düşük kalorili bir gıda değildir. Kaynağı ne olursa olsun çok fazla kalori almak, kilo verme çabalarını olumsuz etkileyebilir.
İlginizi Çekebilir
Yüksek oleik asit içeren aspir yağı diğer birçok yağdan daha yüksek bir duman noktasına sahip olduğundan kızartma, kavurma gibi yüksek ısıda yemek pişirme yöntemlerinde ya da sebze ve salata soslarında güvenle kullanılabilir. Ölçülü tüketildiğinde, kan şekeri kontrolü, düşük kolesterol seviyeleri ve daha düşük iltihaplanma seviyeleri gibi sağlık yararları sağlayabilir. Ayrıca aspir yağı kuru ciltleri nemlendirmek için doğal cilt bakım rutinlerinde kullanılabilir. Bununla birlikte, satın alacağınız aspir yağının mümkün olan en saf formda, yani minimal işlenmiş, soğuk preslenmiş ve organik olması oldukça önemlidir.
