Marketten satın aldığınız birçok yiyeceğin içindekiler listesinde “doğal aroma verici” terimini görmüş olabilirsiniz. Bunlar, gıda üreticilerinin tadı arttırmak için ürünlerine ekledikleri tatlandırıcı maddelerdir. Ancak bu terim oldukça kafa karıştırıcı ve hatta yanıltıcı olabilir. Farkında olmayabilirsiniz, ancak lezzetli tadı ve hoş kokusu olan yiyecekler, içecekler ve takviyeler tüketiyorsanız, muhtemelen doğal aroma vericiler tüketiyorsunuzdur. Çoğu zaman doğal aroma verici içeren yiyecekler tükettiğinizde tanıdık bir tat hissedersiniz. Örneğin; bazıları turunçgillerin lezzetlerini taklit etmek için kullanılırken, diğerleri mantar, peynir, çikolata, bal, vanilya, fıstık ezmesi, hindistan cevizi veya bademlerin tadını taklit eder. Bu bileşenler, lezzeti iyileştirmek için gıdalara eklenir, ancak herhangi bir besin değeri katması gerekmez. Peki tam olarak gıdalardaki doğal aroma vericiler nedir? Ve doğal aroma vericiler sağlığa zararlı mıdır? Yapay aromalar ile aralarındaki farklar nelerdir? İşte bilmeniz gerekenler.
Doğal Aromalar Vericiler Nedir?
Amerika Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), doğal aroma terimini “baharat, meyve veya meyve suyu, sebze veya sebze suyu, yenilebilir maya, ağaç kabuğu, tomurcuk, kök, yaprak veya diğer bitki materyallerinden türetilen bileşenler” olarak kabul eder. Ayrıca bazı tatlar et ve yumurta gibi hayvansal kaynaklı gıdalardan veya fermente ürünlerden elde edilebilir.
Peki gerçekten doğal aroma vericiler nedir? Esansiyel yağlardan işlenmiş protein türlerine kadar pek çok farklı tatlandırıcı madde türü vardır. Bu çeşitli bileşiklerin ortak özelliği, “lezzet molekülleri” olarak hizmet etmeleridir. Kısaca doğal aroma vericiler, işlenmiş gıdalar başta olmak üzere birçok yiyecek ve içecekte oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır.
“Doğal” Aslında Ne Anlama Geliyor?
Araştırmalar, gıda ambalajında ”doğal” yazısı göründüğünde, insanların ne kadar sağlıklı olduğu da dahil olmak üzere ürün hakkında olumlu görüşler oluşturma eğiliminde olduklarını göstermiştir. Bununla birlikte, FDA bu terimi resmi olarak tanımlamadığından, hemen hemen her tür yiyeceği tanımlamak için kullanılabilir.
Doğal bir tat söz konusu olduğunda, orijinal kaynak bir bitki veya hayvan olmalıdır. Aksine, yapay bir aroma için orijinal kaynak, insan yapımı bir kimyasaldır. Daha da önemlisi, tüm aromalar, ister doğal ister yapay olsun, kimyasallar içerir. Bununla birlikte, doğal bir aroma karışımının birçok kimyasal içerdiği göz önüne alındığında, olumsuz reaksiyonlar her zaman mümkündür. Gıda alerjisi olan veya özel diyet uygulayan kişiler için, doğal bir aroma vericinin hangi maddeleri içerdiğini araştırmak çok önemlidir.
Doğal Aroma Vericiler ve Yapay Aroma Vericiler
Gıda etiketlerini okuduğumuzda ve kulağa alışılmadık gelen çeşitli kimyasallarla karşılaştığımızda, “doğal” olarak kabul edilenlerin “yapay” olarak kabul edilenlerden daha iyi olduğunu varsayabiliriz. Ama bu doğru mudur? Gerçekte, doğal ve yapay aroma verici maddeler birbirinden o kadar da farklı değildir. Hem doğal hem de yapay aromalar, laboratuvarlarda oluşturulan “lezzet molekülleridir”. Bir lezzet “doğal” olsa bile bu, işlenmediği anlamına gelmez. aralarındaki fark doğal aromaların bitkilerden, yapay aromaların petrolden ve diğer yenmeyen maddelerden gelmesidir.
Yapay tatlar genellikle işlenmiş gıdalarda kullanım için daha uygun maliyetlidir ve doğal tatları taklit etmek için üretilirler. Gıdalarda en yaygın olarak bulunan yapay aroma vericiler şunlardır; metil siklopentenolon, diasetil, metil metoksi pirazin ve benzaldehit. Yapay tatlandırıcı sukraloz (E955) hakkında bilgi almak için buradaki yazıya göz atabilirsiniz.
Doğal Aroma Vericiler Nelerdir?
Gıda kimyagerleri tarafından oluşturulan yüzlerce doğal aroma verici vardır. İşte yiyeceklerde, içeceklerde ve takviyelerde bulunan en yaygın doğal aroma vericiler şunlardır;
- Amil asetat: Bu bileşik, unlu mamullerde muz benzeri bir lezzet sağlamak için muzlardan damıtılabilir.
- Sitral: Geranial olarak da bilinen sitral, limon otu, limon, portakal ve yenibahardan elde edilir. Narenciye aromalı içecek ve tatlılarda kullanılmaktadır.
- Benzaldehit: Bu kimyasal badem, tarçın yağı ve diğer bileşenlerden elde edilir. Yiyeceklere badem tadı ve aroması vermek için sıklıkla kullanılır.
- Castoreum (Kunduz yağı): Biraz şaşırtıcı ve rahatsız edici bir kaynak olan bu aroma, kunduzların anal salgılarındaki kastor keselerinde bulunur. Bazen yüksek maliyeti nedeniyle vanilya yerine kullanılır.
- Ihlamur eteri: Bal aroması
- Massoia lakton: Hindistan cevizi aroması
- Asetoin: Tereyağı aroması
Bu tatların tümü, bir laboratuvarda oluşturulan insan yapımı kimyasallar kullanılarak da üretilebilir, bu durumda yapay aroma verici olarak listelenirler. Ayrıca çoğu zaman gıda etiketlerinin, yiyeceklerin doğal ve yapay aromalarla yapıldığını gösterdiğini de fark etmiş olabilirsiniz. Gıda etiketlerinin nasıl okunabileceği ile ilgili bilgi almak için buradaki yazıyı inceleyebilirsiniz.
İlginizi Çekebilir
Doğal aroma vericiler nedir? sorusuyla beraber, gıdalarda ne tür doğal tatların kullanıldığını tam olarak bilmek zor olabilir, çünkü üreticilerin “doğal aroma verici” maddelerin orijinal kaynaklarını gıda etiketlerinde belirtmeleri zorunlu değildir. Ancak süt, yumurta, kabuklu deniz ürünleri, yer fıstığı, buğday ve soya fasulyesi gibi yaygın alerjenleri içeren yiyecek, içecek ve takviyeler için gıda etiketlerinde uyarı bulunabilir. Sağlık ve güvenlik açısından bakıldığında, sizin için en iyi seçim, mümkün olduğunca taze yiyecekleri seçerek doğal veya yapay aromalı gıdalardan kaçınmaktır.
