Günümüzde karaciğer yağlanmasının dünyadaki birçok insanı etkilediği tahmin edilmektedir. Gerçek şu ki, bu tür bir karaciğer hastalığı belirgin bir belirtiye neden olmaz. Pek çok insan başka bir sağlık sorunu için hastaneye gidene kadar ya da karın ağrısı gibi bariz bir belirti gösterene kadar karaciğerinin yağlı olduğunun farkına bile varmaz. Karaciğer yağlanmasının yorgunluk, karın ağrısı gibi birçok farklı belirtisi olabilirken, bazı durumlarda bu belirtilerden herhangi biri yaşanmayabilir. Karaciğer yağlanması tehlikeli olabilir ve yetişkinlerde sirozun en önemli nedenlerinden biridir, ayrıca karaciğer kanseri riskinin artmasıyla da bağlantılıdır. Karaciğer yağlanması nasıl geçer? diye düşünüyor olabilirsiniz. İyi haber şu ki, karaciğer oldukça rejeneratiftir, yani kendini yenileyebilen bir organdır. Bu nedenle bazı beslenme değişiklikleri ile karaciğerinizi iyileştirmeniz şaşırtıcı değildir. İşte karaciğer yağlanmasına karşı kolaylıkla uygulayabileceğiniz 5 etkili adım.
Karaciğer Yağlanması Nasıl Geçer?
Karaciğer yağlanması, karaciğerde fazla yağ birikmesinden kaynaklanan yaygın bir sağlık sorunudur. Karaciğerin az miktarda yağ içermesi tamamen normaldir, ancak yağ depolaması karaciğerin toplam ağırlığının yüzde 5 ile 15’ine ulaştığında, o zaman kişinin yağlı karaciğer hastalığı olduğu söylenir. Bu hastalığın iki ana türü vardır: alkolsüz karaciğer yağlanması ve alkole bağlı karaciğer yağlanması. Alkole bağlı karaciğer yağlanması hastalığında, yağ birikiminin ana nedeni çok miktarda alkol tüketmektir. Alkolsüz karaciğer yağlanmasında ise fazla kilolu olmak, insülin direnci, diyabet ve yüksek trigliserit seviyeleri gibi çeşitli nedenler yaygın olarak görülebilir.
Karaciğer yağlanması nasıl geçer? merak ediyorsanız; ilk yapılması gereken şey sağlıklı yiyeceklerle dolu karaciğer yağlanması diyetini takip etmektir. Ayrıca bu konuda size yardımcı olabilecek bir dizi gıda takviyesi de bulunmaktadır. Karaciğer yağlanmasından kurtulmak için yapmanız gerekenler şu şekilde sıralanabilir;
1. Karaciğer Fonksiyonunu Güçlendirecek Besinler
Karaciğer yağlanmanız varsa hangi yiyecekleri yemelisiniz? Genel olarak, daha fazla bitki bazlı yiyecekleri beslenmenize dahil etmek ve sebzeler, meyveler ve sağlıklı yağlar dahil olmak üzere yararlı yiyecekleri seçmelisiniz. Aşağıdaki yararlı yiyeceklerin iltihaplanmayı azalttığı ve aynı zamanda vücuda insülin kullanımında yardımcı olduğu bilinmektedir ki bu genellikle karaciğer yağlanması olan insanlar için bir problemdir;
- Zeytin, zeytinyağı, avokado ve fındık gibi tekli doymamış yağlar açısından yüksek yiyecekler.
- Somon ve sardalya gibi doğadan yakalanmış balıklar, chia tohumları, keten tohumu ve ceviz gibi omega 3 yağ asitleri bakımından zengin besinler.
- Karaciğer hücrelerini hasardan korumaya yardımcı olabilecek yüksek antioksidan gıdalar. Özellikle de bazı araştırmalar E vitamini açısından zengin besinlerin karaciğer yağlanmasını iyileştirebileceğini göstermektedir. E vitamini açısından zengin bazı sağlıklı yiyecekler arasında ayçiçeği çekirdeği ve badem bulunur.
- Enginar ve hardal yeşillikleri, hindiba, roka ve karahindiba gibi yapraklı yeşillikler dahil karaciğer güçlendirici sebzeler.
- Kateşin bakımından zengin olan yeşil çayın vücut yağını azaltmaya yardımcı olduğu gösterilmiştir.
2. Akdeniz Diyeti ve Ketojenik Diyet
Bazı çalışmalar Akdeniz diyetinin karaciğerdeki yağlanmayı azaltabileceğini öne sürüyor. Akdeniz diyeti sebzeler, meyveler, kepekli tahıllar, baklagiller, sızma zeytinyağı gibi faydalı yağ kaynakları ve sardalya gibi omega-3 yağ asidi bakımından zengin balıklar gibi sağlıklı proteinleri vurgular. Bunu bir adım daha ileri götürebilir ve Akdeniz diyeti ile ketojenik diyetini uygulayabilirsiniz. Journal of Medicinal Food’da 2011 yılında yayınlanan bir çalışma, tüm gıdalara (özellikle sağlıklı yağlar, proteinler ve sebzeler) odaklanan bu tür birleşik diyet planının, insanların alkolsüz karaciğer yağlanması ile yakından ilişkili olan metabolik sendromun üstesinden gelmesine yardımcı olabileceğini bulmuştur.
3. Kaçınılması Gereken Gıdalar
Karaciğer yağlanmasını nasıl iyileştirebileceğinizi düşünüyorsanız, kesinlikle kaçınmanız gereken bazı gıdalar vardır. Karaciğeri olumsuz etkilediği bilinen bazı besinler ve maddeler şunlardır;
- Çok fazla alkol veya kafein
- Rafine bitkisel yağlar, yapay bileşenler, tatlandırıcılar ve renkler içeren ambalajlı ürünler
- Kimyasal böcek ilaçları ve herbisitlerle yoğun şekilde püskürtülmüş meyve ve sebzeler (organik olmayan mahsuller)
- Fabrika çiftlik hayvanı ürünleri, çiftlikte yetiştirilen balıklar veya geleneksel süt ürünleri (pastörize edilmiş ve homojenize edilmiş)
- Rafine şeker ve çok fazla fruktoz
- Rafine tahıllar
- Pişmemiş kabuklu deniz ürünleri
- Bazı ilaçlar (özellikle asetaminofen)
- Zehirli yabani mantar yemek
- Özellikle endokrin bozucu kimyasallar gibi sert kimyasallara maruz kalma
4. Karaciğer Sağlığını Artıran Takviyeler
2015 yılında yayınlanan bilimsel bir incelemeye göre, alkolsüz karaciğer yağlanmasının tedavisinde özellikle yardımcı olduğu gösterilen bazı takviyeler vardır;
- E vitamini ve C vitamini: E vitamini ve C vitamini gibi güçlü antioksidanlar, karaciğer yağlanmasının tedavisinde faydalı olabilir. ancak henüz bu konuda daha fazla bilimsel araştırmaya ihtiyaç vardır.
- D Vitamini: Araştırmalar, D vitamini eksikliğinin insülin direnci, metabolik sendrom ve alkolsüz karaciğer yağlanması ile sonuçlanabileceğini göstermiştir.
- Resveratrol: Kırmızı üzüm, çiğ kakao (bitter çikolata), çilek gibi yiyeceklerde bulunan ve ayrıca gıda takviyesi olarak mevcut olan resveratrol, hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda alkolsüz karaciğer yağlanmasının şiddetini azalttığı görülmektedir.
- Antosiyanin: Hayvan araştırmaları, antosiyaninin karaciğerde yağ birikimini azaltma ve karaciğer iltihabına karşı koyma yeteneğine işaret ediyor.
- Yeşil çay özütü: yapılan çalışmalar, yeşil çayda bulunan bir tür kateşin olan EGCG’nin, yağların ve karbonhidratların diyetle emilimini azaltarak karaciğer yağlanmasını önleyebileceğini göstermektedir.
- Sarımsak: yapılan araştırmalar sarımsağın, yağ depolamayı ve glikoz metabolizmasını düzenleme yeteneği sayesinde alkolsüz karaciğer yağlanması için faydalıolduğunu göstermektedir.
- Zencefil: zencefil alkolsüz karaciğer yağlanmasını önlemeye veya daha şiddetli karaciğer hastalıklarının ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olabilir.
- Probiyotikler ve prebiyotikler: geçirgen ya da sızdıran bağırsaklar karaciğer yağlanmasına katkıda bulunan faktörler arasındadır. beslenmenize daha fazla probiyotik ve prebiyotik yiyecekler ya da probiyotik takviyeler eklemek yararlı olabilir. Probiyotik ve prebiyotik farkı ile ilgili bilgi almak için buradaki yazıya göz atabilirsiniz.
- Tarçın: İnsülin direnci ve oksidatif strese karşı koruma sağlayabilir.
- Kurkumin: Zerdeçalın aktif bileşeni olan curcumin, karaciğerdeki yağ birikimini azaltabilir. Ayrıca, “güçlü antioksidan ve antienflamatuar aktiviteleri” ile yağlı karaciğer hastalığının ilerlemesini önleyebilir. Zerdeçal ile hazırlanan sağlıklı bir içecek olan zerdeçal latte (golden milk) tarifine buradan ulaşabilirsiniz.
- Quercetin: gıda takviyesi olarak mevcut olan ve ayrıca elma, soğan gibi yiyeceklerde bulunan quercetin, iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olabilir ve özellikle karaciğer yağlanması için yararlı olabilir. Quercetin içeren besinler ile ilgili daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
5. Karaciğer Detoksu Yapın
Özellikle şeker hastalığınız varsa veya kan şekeri sorunlarıyla mücadele ediyorsanız, önce doktorunuza danışarak karaciğer detoksu yapmayı düşünebilirsiniz. Karaciğer detoksu: karaciğer temizliği nasıl yapılır? buradaki yazıdan inceleyebilirsiniz.
İlginizi Çekebilir
Karaciğer yağlanması karın ağrısı, mide bulantısı, yorgunluk, halsizlik gibi birçok farklı belirtiye neden olabilirken, bazı durumlarda herhangi bir belirti görülmeyebilir. Karaciğer yağlanması nasıl geçer? Yukarıdakilere ek olarak sağlıklı kiloyu korumak ve karaciğerde yağ birikimini azaltmaya yardımcı olabilecek düzenli egzersiz yapmak da önemlidir. Bununla birlikte karaciğer yağlanması hastalığınız varsa beslenme tarzınızı değiştirmeden veya yeni gıda takviyeleri kullanmadan önce doktorunuzla görülmeniz gerektiğini unutmayın.