Karın şişliği bugünlerde yetersiz beslenme, yüksek düzeyde stres, ilaç kullanımı ve çeşitli kirleticilere maruz kalma gibi birçok nedenden dolayı giderek daha yaygın bir durum haline geldi. Şişkin bir mideye sahip olmak, karın bölgesindeki yağlanmadan farklıdır, çünkü şişkinlik geçicidir ve çoğunlukla havanın karnınızın etrafında sıkışıp dışarı doğru şişmesinden kaynaklanır. Basitçe söylemek gerekirse, “şişlik”, karnınızın rahatsız edici bir şekilde dışarı çıkmasına neden olan sindirim sisteminizde birikmiş gaz hissidir. Şişkin bir mide kesinlikle rahatsız edici olsa da, düşündüğünüzden çok daha büyük bir sorun olabilir. Karın şişliği bazen altta yatan başka ciddi sağlık sorunlarını işaret edebilir. Peki karın şişliği neden olur? Bu soruna nelerin neden olduğunu, şişkinliğe neden olan ya da iyi gelen yiyecekleri ve bu konuda yapılması gerekenleri detaylı bir şekilde öğrenmek için okumaya devam edin.
Karın Şişliği Neden Olur?
Karın şişliği neden olur, merak ediyor olabilirsiniz. Alerjiler, hormonal dengesizlikler, bağırsak sorunları ve daha fazlası gibi binlerce farklı sebebi olabilir. Sindirim sisteminde, rekabet eden trilyonlarca sağlıklı ve sağlıksız bakteri vardır ve “kötü bakteriler” bir nedenden ötürü iyi bakterilerden daha ağır bastığında, bu dengesizlik karın şişliğine ve aşırı gaza neden olabilir. Suçluyu bulmak zor görünebilir, ancak farklı yiyeceklere ve koşullara tepkileriniz hakkında ne kadar çok bilgi toplarsanız, belirtilerinizi neyin tetiklediği konusunda daha iyi bir fikriniz olur. İşte karın şişliğinin 10 olası nedeni;
1. Sindirim Bozuklukları
İrritabl bağırsak sendromu, ülseratif kolit ve çölyak hastalığı gibi çeşitli fonksiyonel gastrointestinal (mide-bağırsak) bozukluklar yaşayan çoğu insanda şişkinlik, gaz, distansiyon (iç organlarda oluşan şişlik) ve diğer semptomlar vardır. Bazı raporlar, hassas bağırsak sendromu olan kişilerin %23-96’sının, kronik kabızlığı olan kişilerin yaklaşık %56’sının karın şişliği yaşadığını gösteriyor. Çölyak hastalığı hakkında bilgi almak için buradaki yazıya göz atabilirsiniz.
2. Sıvı Tutulması (Ödem veya Asit)
Bazen vücut sıvıları, aşırı şişkinliğe ve geçici kilo alımına neden olan karın veya pelvis bölgesi de dahil olmak üzere vücudun çevresinde depolanabilir. Ayrıca kıyafetlerin daha çok sıktığını, eklemlerde ağrı veya ciltte gerginlik olduğunu fark edebilirsiniz. Karında sıvı tutulması “asit” olarak bilinir ve daha ciddi bir sağlık durumunun işareti olabilir. Asit, karın enfeksiyonu, karaciğer hastalığı veya nadiren de olsa kanserden kaynaklanabilir.
3. Dehidrasyon (Sıvı Kaybı)
Tuzlu yiyecekler yedikten sonra susuz kaldığınızı ve şiştiğinizi fark ettiniz mi? Ne kadar çok su içerseniz ya da bol sulu yiyecekler tüketirseniz, o kadar az karın şişliği yaşarsınız. Aslında dehidrasyon ve elektrolit dengesizlikleri sindirim sisteminin düzenli kalmasını zorlaştırır. Vücudunuz dehidrasyondan kurtulmaya çalıştığında, durumun tekrar olmasını önlemek için fazla suyu tutar. Bu durumda, siz daha fazla sıvı tükettiğinizde, muhtemelen karın bölgenizde şişlik hissedeceksiniz demektir.
4. Kabızlık
Karın şişliğinin en bariz nedeni kabızlık olabilir. Kabızlık, dışkının bağırsaklarda kalmasına neden olarak midenizde sert bir his, ağrı, rahatsızlık ve gaza neden olabilir. Kabızlığın en büyük nedenleri arasında lifli besinleri çok az tüketmek, yeterince su içmemek, hareketsiz kalmak ve stres yer alır.
5. Gıda Alerjileri
Genellikle gıda alerjileri, hassasiyetleri veya intoleransları (laktoz intoleransı gibi) gaz ve şişkinliğin yaygın nedenleridir. Gaza neden olan yiyecekler arasında süt ürünleri, gluten içeren yiyecekler (ekmek, makarna gibi) ve belirli karbonhidrat türleri bulunur. Bir eliminasyon diyeti, hangi yiyeceklerin (örneğin elma veya avokado gibi) şişkinliğe neden olabileceğini belirlemenize yardımcı olabilir.
6. SIBO (İnce Bağırsakta Aşırı Bakteri Üremesi)
İnce bağırsakta aşırı bakteri üremesi (SIBO), iltihaplanma, zayıf sindirim veya antibiyotik kullanımı gibi nedenlerden dolayı bağırsakta yaşayan bakteri sayılarındaki anormal artışı ifade eder. Normalde, farklı bakteri türleri kolonda denge halindedir ve bu da temel besinlerin emilimine yardımcı olur. Ancak zararlı bakterilerin sayısı arttığında, çok sayıda semptomla birlikte mide zarında hasar meydana gelebilir. Bazı gıdalar, sindirim sisteminde SIBO semptomlarına ve ilgili hassasiyetlere neden olabilir.
7. Enfeksiyon
Eğer vücudunuzda enfeksiyon varsa karın şişliği yaşayabilirsiniz, çünkü bu durum, pelvik, idrar ve gastrointestinal organlar etrafındaki yüksek beyaz kan hücresi sayısının neden olduğu iltihaplanma seviyelerinin yükselmesine neden olur. Genellikle ciddi bir enfeksiyona eşlik eden ateş, kızarıklık, ağrı ve şişmiş lenf düğümleri gibi belirtiler yaşadığınızda, ciddi bir sağlık sorununuz olup olmadığını öğrenmek için bir doktor ile görüşmeniz gerekebilir.
8. Bağırsak Tıkanıklığı
Bazen aşırı derecede şişkin bir mide (kabızlık, mide bulantısı ve kusma ile birlikte) bağırsaktaki bir tümörün neden olabileceği bağırsak tıkanıklığından kaynaklanır. Bunlar büyüdüğünde ve bağırsağa baskı yaptığında, bağırsaklar tıkanabilir. Muhtemelen çok acı verici olduğu için de, normal olarak tuvalete gitmenizi engelleyebilir. Bağırsak tıkanıklığından şüpheleniyorsanız, doktorunuzu görmeniz ve hemen tıbbi tedavi almanız önemlidir, çünkü bu durum potansiyel olarak ölümcül bir tıbbi acil durum olan bağırsak yırtılmasına yol açabilir.
9. Hormonal Değişiklikler
Adet öncesi gerginlik sendromu olarak bilinen PMS’nin sizi kabızlığa ve sıvı tutulmasına yatkın hale getirdiği için karın şişliği ve sindirim sorunlarına neden olduğu bilinmektedir. Düzensiz adet döngüsü, miyomlar veya şiddetli kramplar gibi diğer ciddi semptomları fark etmediğiniz sürece, bu yaygın bir durumdur ve çok fazla endişe kaynağı değildir. Adet döneminden önce veya adet sırasında mide şişkinliği adet döngüsüne bağlı olarak değişebilir.
10. Kanser
Çoğu insanın karın şişliğinin nedeni bu olmasa da, kolon veya rahim kanserinin bir belirtisi şişkinliktir. Bu nedenle, şişkinlik ve sindirim sorunlarını azaltmanın diğer tüm yollarını denediyseniz, ancak belirtilerinize neyin neden olduğunu tam olarak belirleyemiyorsanız, bir doktorla konuşmanız önemlidir.
Karın Şişliğine Ne İyi Gelir?
Beslenmeniz, sindirim sisteminizde ne kadar hava ve dışkı tutulduğunu düzenlemede büyük rol oynar. Bu nedenle yüksek lifli besinler tükettiğiniz emin olmanız gerekir. Karın şişliğine neden olduğu bilinen belirli yiyecekleri yedikten sonra belirtilerinizi izlemeniz bu konuda kesinlikle yardımcı olabilir, ancak şişkinliğin yalnızca tabağınızdaki yiyeceklerden değil, tüm yaşam tarzınızdan kaynaklandığını unutmayın.
Karın şişliğine iyi gelen yiyecekler şunlardır;
- Probiyotikler: Probiyotikler olarak adlandırılan “iyi bakteriler”, sindirim sisteminizdeki dost bağırsak bakterileri gibi hareket ederek, sindirim sorunlarını tetikleyebilecek kötü bakterileri öldürür. Probiyotik takviyeleri alabilirsiniz, ancak kimchi, lahana turşusu, yoğurt, kefir ve kombucha gibi doğal probiyotik gıdalardan almak da faydalıdır.
- Çiğ süt: Süt ürünleri söz konusu olduğunda, marketlerde satılan pastörize edilmiş geleneksel sütlerin aksine her zaman çiğ süt tüketmek daha sağlıklı olabilir. Çünkü pastörize sütlerin üretim süreçleri, uygun sindirim için gerekli olan enzimleri öldürebilir. Çiğ sütün kaynatma ve saklama koşulları hakkında detaylı bilgi almak için buradaki yazıyı inceleyebilirsiniz.
- Su açısından zengin meyveler ve sebzeler: Su, temel elektrolitler ve faydalı enzimler sağlayan sebzeler ve meyveler, karın şişliğini doğal olarak gidermek söz konusu olduğunda en iyi arkadaşınızdır. Daha fazla çiğ veya pişmiş yeşil yapraklı sebzeler, salatalık, kereviz, rezene, enginar, kavun, çilek ve fermente sebzeler yemeyi deneyin.
- Otlar, baharatlar ve çaylar: Zencefil, karahindiba ve rezene gibi sindirimi yatıştırıcı doğal bitkiler binlerce yıldır mide rahatsızlıklarını yatıştırmak için kullanılmıştır. Pek çok bitki idrar söktürücü özelliği ile vücuttan fazla sıvının atılmasına yardımcı olurken, zencefil gibi bazı bitkiler de sindirim sistemindeki kasları gevşeterek kabızlığın giderilmesine yardımcı olabilir.
İlginizi Çekebilir
Karın şişliğine neden olan yiyeceklerden bazıları şunlardır;
- Şeker ve şekerli atıştırmalıklar: Şeker bağırsakta kolayca fermente olur, aşırı kandida büyümesine katkıda bulunabilir ve iltihaplanmayı teşvik eder.
- Rafine tahıllar: Birçok insan için gluteni sindirmek zordur.
- Brokoli, lahana, karnabahar, soğan ve hatta sarımsak gibi bazı durumlarda sindirimi zor sebzeler.
- Gazı teşvik edebilen fasulye gibi baklagiller
- Karbonatlı içecekler
- Sakız
- Bazı durumlarda elma, şeftali ve belirli meyve türleri şişkinliğe neden olabilir.
- Yapay tatlandırıcılar ve şeker alkolleri: Bunlara aspartam, sorbitol, mannitol ve ksilitol dahildir. Gıda katkı maddesi sorbitol (E420) hakkında detaylı bilgi almak için buradaki yazıya göz atabilirsiniz.
Çoğu insanın düşündüğünün aksine şişkinlik, yağ kütlesi ya da ödem ile aynı şey değildir, genellikle sindirim ile ilgili bir problemdir. Neyse ki, bazı durumlarda karın şişliği endişelenecek bir durum değildir ve beslenme ya da yaşam tarzındaki basit değişikliklerle giderilebilir. Geçmeyen karın şişliği neden olur diye düşünüyorsanız, pek çok farklı rahatsızlık, faktör ve hastalık bu duruma etken olabileceğinden, altta yatan sorunu bulmak için doktorunuzla görüşmeniz iyi bir fikirdir.karın şişli
