Günümüzde insanların çoğu sağlıklı beslenme konusunda artık daha bilinçli davranıyor. Bununla birlikte sağlıklı beslenme dünyası da her gün gelişiyor ve yenileniyor. Ama uzun zamandan beri hepimizin bildiği ve obeziteden şeker hastalığına ve kalp hastalıkları sorunlarına kadar sağlığı olumsuz yönde etkileyen tanıdık bir düşmanımız var: Şeker. Bu konuda ne kadar dikkatli olursak olalım, şeker farklı isimlerde marketlerden satın aldığımız birçok üründe farklı isimlerde de karşımıza çıkabiliyor. Peki alüloz nedir? Alüloz son zamanlarda oldukça fazla ilgi gören popüler yeni bir tatlandırıcıdır. Şekere daha sağlıklı bir alternatif arayan tüketiciler arasında popüler hale gelmektedir. Peki alüloz sağlıklı bir seçenek mi? Aliloz’un tam olarak ne olduğuna, faylarına, kullanımlarına ve risklerine daha yakından bakalım.
Alüloz Nedir?
Alüloz, D-psikoz olarak da bilinir ve incir, kuru üzüm, akçaağaç şurubu, pekmez ve esmer şeker gibi çeşitli gıda kaynaklarında doğal olarak bulunan basit bir şekerdir. Ayrıca mısırdan ticari olarak üretilebilir ve çeşitli işlenmiş gıdalarda bulunur.
Glikoz ve fruktoz gibi allüloz da bir monosakkarit veya tek şekerdir. Buna karşılık, sakaroz olarak da bilinen sofra şekeri, glikoz ve fruktozun bir araya gelmesiyle oluşan bir disakkarittir. Aslında alüloz, fruktozla aynı kimyasal formüle sahiptir, ancak farklı şekilde düzenlenmiştir. Yapıdaki bu fark, vücudunuzun alüloz fruktozu işlediği şekilde işlemesini engeller. Allülozun yaklaşık %70’inin sindirim sisteminde emildiği ve daha sonra vücut için enerji veya yakıt olarak kullanılmak yerine idrar yoluyla atıldığı tahmin edilmektedir. Birçok yapay şekerin aksine, bağırsakta fermente edilmez, bu da genellikle gaz veya şişkinlik gibi mide sorunlarına neden olmadığı anlamına gelir.
Alülozlu tatlandırıcı ürünlerin popülaritesi, kalori ve ilave şeker tüketimini azaltmak isteyen belirli diyet takipçileri arasında hızla arttı. Örneğin, ketojenik diyeti takip edenlerin keto tatlandırıcı olarak kullanılan alüloz giderek daha yaygın hale geldi çünkü bu tatlandırıcı düşük karbonhidratlıdır ve kan şekeri seviyeleri üzerinde minimum etkiye sahiptir.
Bazı insanlar alüloz sofra şekerine benzer bir tada ve dokuya sahip olduğunu söyler. Allüloz aynı miktardaki sofra şekerinin kalorisinin yalnızca yaklaşık %10’unu sağlar ve yaklaşık %70’i kadar tatlıdır. Yani alüloz gram başına 0,2 ila 0,4 kalori veya sofra şekerinin yaklaşık 1/10 kalorisini sağlar. Örneğin, 5 gramlık bir porsiyon 5 gram karbonhidrat ve sıfır kalori içerir. Son yıllarda birçok gıda üreticisi de granola barlar, tatlandırılmış yoğurtlar ve atıştırmalık yiyecekler gibi ürünlerde şekeri alülozla değiştirmeye başladı.
Alüloz Faydaları
Yapılan birçok çalışmada bu popüler tatlandırıcı bazı sağlık yararları ile ilişkilendirilmiştir. Alülozun sağlık faydalarından bazıları şunlardır;
1. Kilo ve Yağ Kaybını Artırabilir
Alüloz ile şeker arasındaki en büyük farklardan biri kalori içeriğidir. Aslında, alüloz gram başına sadece 0,4 kalori içerir, bu da şekerden yaklaşık %90 daha az kaloridir. Kalori tüketimini azaltmak kilo kaybını artırmanın kolay bir yoludur. Düzenli egzersiz ve sağlıklı, dengeli bir diyetle birleştirildiğinde, sofra şekeri ile değiştirilmesi tüketilen kalorilerin azaltılmasına yardımcı olabilir ve bu da kilo kaybını artırabilir. Kilo kaybını teşvik etmenin yanı sıra, bazı araştırmalar, allülozun yağ kaybını artırmaya yardımcı olabileceğini öne sürse de bu konuda daha fazla insan araştırmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
2. Kan Şekerini Düzenlemeye Yardımcı Olabilir
Allüloz, diyabetin yönetimi için güçlü bir araç olabilir. Birkaç hayvan çalışması, pankreasın insülin üreten beta hücrelerini koruyarak kan şekerini düşürebileceğini, insülin duyarlılığını artırabileceğini ve tip 2 diyabet riskini azaltabileceğini bulmuştur. Ayrıca bazı araştırmalar allülozun insanlarda kan şekeri düzenlemesi üzerinde yararlı etkilere sahip olabileceğini göstermektedir. Araştırmalar sınırlı olsa da diyabet ve prediyabet hastalarını içeren daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır; ancak şu ana kadar elde edilen kanıtlar cesaret vericidir.
3. Karaciğer Sağlığını Destekler
Mevcut araştırmalar çoğunlukla hayvan modelleriyle sınırlı olsa da, bazı çalışmalar alülozun karaciğerdeki yağ depolanmasını azaltabileceğini bulmuştur. Bu sonuçlar ümit verici olsa da, daha kontrollü insan çalışmaları yapılması gerekmektedir.
4. İltihaplanmayı Azaltabilir
İltihap, vücudumuzun enfeksiyona karşı savunmak için kullandığı normal bir bağışıklık tepkisidir. Öte yandan kronik iltihap, otoimmün bozuklukların semptomlarını kötüleştirebilir ve kalp hastalığı, kanser ve diyabet gibi ciddi durumlara katkıda bulunabilir. Bazı araştırmalar, alülozun güçlü antienflamatuar özelliklere sahip olabileceğini öne sürüyor.
Nasıl Kullanılır
Alüloz şekere benzer bir tada ve dokuya sahiptir ancak kalori ve karbonhidratı çok daha azdır, bu da onu birçok farklı üründe normal şekere kolay bir alternatif haline getirir.
Tahıllar, atıştırmalık barlar, salata sosları, şekerlemeler, pudingler, soslar ve şuruplar şu anda piyasada bulunan allulose içeren en yaygın yiyeceklerden bazılarıdır. Bu tatlandırıcıyı aromalı yoğurtlar, dondurulmuş süt ürünleri ve kurabiye, kek ve pasta gibi fırınlanmış ürünler dahil olmak üzere diğer işlenmiş yiyeceklerde de bulabilirsiniz.
Alüloz pişirilebilen birçok farklı tarifte kullanılabilir, ancak diğer tatlandırıcılardan önemli ölçüde daha pahalı olma eğilimindedir. Ayrıca, alüloz tadı normal şeker kadar tatlı değildir, bu da aynı tatlılık seviyesine ulaşmak için daha fazlasını kullanmanız gerektiği anlamına gelir.
Alüloz, Stevia İle Aynı Mıdır?
Alüloz ve stevia, ikisi de düşük kalorili tatlandırıcılardır, ancak aynı değillerdir. Stevia, Stevia rebaudiana bitkisinden elde edilen bir özüttür. Alüloz, incir ve buğday gibi bazı yiyeceklerde doğal olarak bulunan bir şekerdir, ancak ticari bir gıda ürünü olarak fruktozdan da yapılabilir.
Alüloz Sağlıklı Mı?
Alüloz güvenli bir tatlandırıcı gibi görünse de bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) bunu genel olarak güvenli olarak kabul etse de, henüz Avrupa’da satılmasına izin verilmemektedir.
İnsanlar ve hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, uzun süreli kullanımdan sonra bile çok az veya hiç yan etki olmadan ölçülü olarak tüketildiğinde güvenli olabileceğini göstermektedir. En sık bildirilen alüloz yan etkilerinden bazıları şişkinlik, gaz ve ishal gibi sindirim sorunlarıdır.
Alüloz Yerine Kullanılabilecek Alternatifler
Alülozun yanı sıra, en yaygın şeker alternatiflerinden bazıları şunlardır:
- Stevia
- Sukraloz
- Aspartam
- Sakarin
- Asesülfam potasyum
- Neotam
Bunların hepsi FDA gibi düzenleyici kurumlar tarafından genel olarak güvenli olarak kabul edilmesine rağmen, stevia hariç hepsi gıda üreticileri tarafından yapay olarak üretilmektedir.
Doğal tatlandırıcılar da alüloz yerine kullanılabilir. En sevdiğiniz tarifleri akçaağaç şurubu, çiğ bal, hurma veya hindistan cevizi şekeri ile tatlandırmayı deneyin. Bu bileşenler, yiyeceklerinizin lezzetini artırmanın yanı sıra daha iyi sağlığı desteklemek için diğer önemli besinleri ve antioksidanları da sağlayabilir.
İlginizi Çekebilir
Alluloz nedir? D-psikoz olarak da bilinen bu tatlandırıcı, ticari olarak üretilen ve incir, pekmez ve kuru üzüm gibi çeşitli gıda kaynaklarında doğal olarak bulunan basit bir şekerdir. Şu anda, allülozun etkileri üzerine sadece birkaç yüksek kaliteli insan çalışması bulunmaktadır, ancak tatlandırıcı ölçülü tüketildiğinde güvenli görünmektedir. Sağlık yararları hakkında daha fazla araştırma yapılana kadar, allülozu ara sıra veya daha ucuz tatlandırıcılarla birlikte kullanmak en iyisi olabilir.
