Tereyağı yüzyıllardır dünyanın dört bir yanındaki diyetlerin temel gıdası olmuştur, ancak yine de bazıları hala merak ediyor: Tereyağı sağlığa zararlı mı? Birçok kişi size bunun kötü olduğunu ve özellikle yüksek kolesterol ve kalp problemleriniz varsa, daha az tüketmeniz veya hatta tamamen kaçınmanız gerektiğini hemen söyleyebilir. Peki ya yüksek kaliteli, gerçek tereyağın çeşitli şekillerde sağlığı faydalı olabileceğini söylesek? Tereyağı, beslenme dünyasında uzun süredir tartışılan bir konudur. Neyse ki, son yıllarda tereyağının potansiyel sağlık etkilerini değerlendiren birçok araştırma yapılmıştır. Gelin tereyağının faydaları ile ilgili tüm gerçekleri beraber yakından inceleyelim.
Tereyağının Besin Değeri
Bir süt ürünü olan tereyağının yaklaşık %80’i yağdır ve yaklaşık 400 farklı yağ asidi ve iyi bir oranda yağda çözünen vitaminleri içerir. Tereyağı en yaygın olarak inek sütünden elde edildiği gibi keçi, koyun, manda gibi diğer memelilerin sütünden de yapılabilir. Tereyağını rengi neredeyse saf beyazdan koyu sarıya kadar değişebilir. Hangisinin daha sağlıklı olduğunu tahmin edin? Otla beslenen ineklerin ve diğer memelilerin sütünden elde edilen doğal tereyağı, beta-karoten (bitkilerde bulunan A vitamini türü) açısından zengindir ve daha sarı bir renge sahiptir.
Genellikle yağdan oluştuğu için, tereyağı yüksek kalorili bir yiyecektir. İnsanlar genellikle tereyağından kaçınırlar, çünkü tereyağındaki kalori ve karbonhidrat konusunda endişe duyarlar. Ancak tereyağının karbonhidratı yoktur. Bir yemek kaşığı (14 gram) tereyağının besin değerleri şunlardır;
- Kalori: 102
- Su: 16%
- Protein: 0,12 gram
- Karbonhidrat: 0,01 gram
- Şeker: 0,01 gram
- Toplam yağ: 11.5 gram
- Vitamin A: Günlük ihtiyacın %11’i
- Vitamin E: Günlük ihtiyacın %2’si
- Vitamin B12: Günlük ihtiyacın %1’i
- Vitamin K: Günlük ihtiyacın %1’i
Tereyağı yüksek kalorili bir besin olarak görülebilir, ancak şeker, karbonhidrat veya sağlığa zararlı trans yağlar içermez. İnsanlar genellikle doymuş yağdan korkarlar, ancak doymuş yağ olarak tereyağı ve hindistan cevizi yağı gibi sağlıklı kaynaklardan ölçülü olarak alındığında, vücuda ihtiyaç duyduğu yakıtı sağlar ve kan şekeri dengesine yardımcı olur.
Tereyağı İle Sade Yağ Arasındaki Fark
Sade yağ laktoz ve kazein içermeyen benzersiz bir besin profiline sahiptir, ancak kısa zincirli ve orta zincirli yağ asitleri ve bütirat açısından zengindir. Bu nedenle laktoza veya kazeine karşı hassasiyeti olan kişiler için tereyağı yerine iyi bir alternatiftir. Sade yağ, tereyağından daha yüksek bir dumanlanma noktasına sahiptir. Bu nedenle sade yağ daha yüksek ısılarda, tereyağı ise daha düşük ısılarda pişirme için uygundur.
Peki otla beslenen inek ve diğer memelilerin sütünden elde edilen tereyağı ile tahılla beslenen memelilerin tereyağı arasındaki fark nedir? Otla beslenen ineklerin ve diğer memelilerin sütünden yapılan tereyağının besin değeri, tahıl bazlı diyetlerle beslenen ineklerin tereyağından çok daha fazla besin içerir. Çalışmalar, otla beslenen ineklerin sütünün yağ asitleri ve yağda çözünen vitaminler açısından önemli ölçüde daha zengin olduğunu göstermiştir.
Tereyağının Faydaları
Tereyağının faydaları şu şekilde sıralanabilir;
1. İltihap önleyicidir
Tereyağının besin profilinde yüksek bütirik asit seviyesi öne çıkan özelliklerinden birisidir. Bu sağlık geliştirici asit yalnızca birkaç yiyecekte bulunur ve tereyağı da bunlardan biridir. Özellikle otla beslenmiş memelilerden elde edilen tereyağı tüketerek, bilimin iltihabı azaltmaya yardımcı olabileceğini gösterdiği bütirik asit alımını doğrudan artırırsınız. Ayrıca, tereyağı iltihap önleyici etkilere sahip sağlıklı yağlar ve iltihapla savaşan antioksidanlar içerir.
2. Kalp sağlığı için daha iyidir
Tereyağı ile ilgili yapılan birçok bilimsel çalışmada tereyağı margarin ve diğer işlenmiş yağların aksine kalp hastalığı riski ile ilişkili değildir. Çünkü margarinler, trans yağ içerirken tereyağında trans yağ yoktur. Trans yağlar damar tıkanıklığı ve kardiyovasküler hastalıklar gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilirler. Trans yağlar hakkında daha fazla bilgi almak için buradaki yazıya göz atabilirsin.
3. MCT yağı içerir
MCT yağını özellikle spor yapan ve kilo kontrolüne dikkat eden kişiler tarafından kullanılan popüler bir takviye olarak tanıyoruz. Orta zincirli trigliseritler olarak bilinen MCT’ler, uzun zincirli yağ asitlerinden daha kolay sindirilirler ve daha hızlı enerji verirler. Tereyağında (ve hindistan cevizi yağında) bulunan MCT’ler, vücudumuzun kasları ve organları için hemen yakıta dönüştürülebilir.
4. CLA bakımından zengindir
Tereyağı, et ve süt ürünlerinde bulunan bir yağ türü olan konjuge linoleik asit (CLA) açısından mükemmel bir kaynaktır. CLA, potansiyel olarak farklı kanser türlerine karşı koruma sağlamaya yardımcı olabilen ve vücudun yağ yerine kas depolanmasına yardımcı olan bir bileşiktir. Yapılan bazı çalışmalar CLA’nın antikanser özelliklere sahip olabileceğini ve vücut yağını azaltarak kilo yönetimine yardımcı olabileceğini öne sürmektedir.
5. Yağda çözünen vitaminler açısından zengindir
Tereyağı, özellikle yağda çözünen vitaminler açısından zengin bir kaynaktır. Örneğin, cilt sağlığı, bağışıklık fonksiyonu ve sağlıklı görme için gerekli, yağda çözünen bir vitamin olan A vitamininin iyi bir kaynağıdır. Ayrıca cilt ve saç sağlığına iyi gelen güçlü bir antioksidan olan E vitamini de içerir.
Günlük ne kadar tereyağı tüketebilirsiniz?
Toplam günlük kalorinin %10’undan az olan doymuş yağ alımını sınırlamanız önerilir. Örneğin, günlük 2000 kalori alıyorsanız, bu yaklaşık olarak 22 gram doymuş yağa veya yaklaşık olarak 3 yemek kaşığı (42 gram) tereyağına denk gelir. Bu nedenle, günde 1-2 yemek kaşığı (14-28 gram) arası, zeytinyağı, tohum, hindistan cevizi yağı, avokado ve yağlı balık gibi diğer sağlıklı yağlarla birlikte tüketmek en iyisi olacaktır.
Tereyağı İle İlgili Sağlık Endişeleri
Belirli miktarlarda tüketildiğinde, tereyağının çok az bilinen olumsuz sağlık etkisi vardır. Ancak, aşırı miktarda tereyağı tüketmek, özellikle yüksek kalorili bir diyette, kilo alımına ve buna bağlı sağlık sorunlarına yol açabilir. Aşağıda tereyağının zararları ile ilgili birkaç madde belirtilmiştir.
Süt alerjisi
Tereyağı çok düşük miktarda protein içerir, ancak yine de reaksiyonlara neden olabilecek kadar alerjenik whey proteinleri (peynir altı suyu proteini) içerir. Bu nedenle, süt alerjisi olan kişiler tereyağı konusunda dikkatli olmalıdır veya tamamen kaçınmalıdır.
Laktoz intoleransı
Tereyağı sadece eser miktarlarda laktoz içerir, bu nedenle çoğu hafif laktoz intoleransı olan kişiler için güvenlidir. Ancak laktozdan gerçekten rahatsızsanız, tereyağı yerine daha az laktoz içeren sade yağı (ghee) tercih edebilirsiniz.
Kalp sağlığı
Günümüzde doymuş yağlarla kalp hastalığı arasındaki ilişki tartışmalı bir konudur. Yüksek miktarda doymuş yağ tüketimi, kanınızdaki LDL (kötü) kolesterol seviyelerini artırabilir, bu da kalp hastalığı için bir risk faktörüdür. Aslında, birçok çalışma doymuş yağ tüketimi ile kalp hastalığı arasında bir bağlantı bulamamıştır. bununla birlikte, tereyağı yüksek kalorili ve doymuş yağ içeriğine sahiptir, bu nedenle beslenmenizde alımınızı kontrol altında tutmak ve başka sağlıklı yağları da tüketmek önemlidir. Düzenli olarak tereyağı tüketiminin genel sağlık üzerinde nasıl bir etkisi olabileceğini belirlemek için daha fazla bilimsel araştırma gereklidir.
İlginizi Çekebilir
Sonuç olarak, tereyağı dengeli bir beslenmenin bir parçası olarak makul miktarda tüketildiğinde sağlıklıdır, ancak aşırı tüketimden kaçınılmalıdır. Yine de, doymuş yağlar, sağlıklı bir diyetin bir parçası olarak fındık, tohum, zeytinyağı ve yağlı balık gibi çeşitli diğer kalp sağlığı açısından faydalı yağlarla birlikte tüketilmelidir.
Yorumlar 1