Vejetaryen diyetler, özellikle son birkaç yılda popülaritesini artırdı. İnsanlar genellikle bu yeme şeklini hayvansal ürünler yerine bitki temelli beslenme hareketinin bir parçası olarak görürler. Bununla birlikte bir zamanlar vejetaryen olmak oldukça siyah beyazdı, yani et yemeyenler vejetaryen beslenmiş oluyordu. Ancak bu günlerde vejetaryenliğin birçok farklı tonu var gibi görünüyor. Artık bitkisel beslenmeye daha fazla ağırlık veriliyor ve birçok insan sadece vegan ya da sadece vejetaryen olmak yerine, farklı vejetaryenlik türlerini keşfetmek istiyor. Bununla birlikte hangi yiyecekleri yememeyi tercih ettiğinize ve kişisel hedeflerinize bağlı olarak çeşitli vejetaryenlik “seviyeleri” ve vejetaryenlik türleri vardır. Bu yazımızda her birine hangi yiyeceklerin dahil edileceği ve hangi yiyeceklerden kaçınılması gerektiği de dahil olmak üzere vejetaryen diyetin 6 farklı çeşidini inceleyeceğiz. Size en uygun vejetaryenlik türünü öğrenmek için okumaya devam edin.
Vejetaryenlik Türleri
Çoğu insan sağlık, çevresel, kişisel, etik kaygılar veya hayvan refahını destekleme gibi çeşitli nedenlerden dolayı vejetaryen veya bitkisel temelli beslenmeyi benimser. Farklı vejetaryen türleri, kişisel hedefleriniz veya etik kurallarınızla daha uyumlu olabilir. İşte kendinize en uygun yeme şeklini seçmenize yardımcı olabilecek en popüler vejetaryenlik türleri;
1. Lakto Ovo Vejetaryen Diyeti
Vejetaryenliğin en popüler ve en yaygın türlerinden biri, lakto ovo vejetaryenliktir. Lakto-ovo vejetaryenler et, balık ve kümes hayvanlarından uzak dururlar, ancak yine de yumurta ve süt ürünleri gibi hayvansal ürünleri tüketirler. “Lakto” ön eki Latince süt ürünleri anlamına gelen “lac” kelimesinden gelir ve “ovo” ön eki Latince yumurta anlamına gelen “ovum” kelimesinden gelmektedir. Lakto ovo vejetaryen diyeti, yumurta, süt, peynir, tereyağı, yoğurt, krema, dondurma ve diğer süt ürünlerini beslenmenize dahil ederken et, balık, tavuk gibi tüm hayvansal etleri beslenmenizden hariç tutmanız anlamına gelir. Bazı insanlar bu vejetaryenlik türünü dini veya kültürel nedenlerden dolayı seçebiliyorlar. Bununla birlikte lakto-ovo vejetaryenlik, vejetaryen olmak isteyen ancak tam vegan olmak istemeyen kişiler için uygun olabilir.
2. Lakto Vejetaryen Diyeti
Lakto vejetaryen diyeti, süt ürünlerini içeren bir bitkisel beslenme türüdür. Bu vejetaryenlik türü inek sütü gibi süt ürünlerini ve peynir, yoğurt, tereyağ, krema ve dondurma gibi süt ürünlerinden yapılan yiyecekleri içerir. Ancak lakto-vejetaryenler et, balık, kümes hayvanları ve yumurta yemezler. Bununla birlikte birçok insan lakto-vejetaryen diyette başarılı olsa da, günlük önerilenden fazla miktarda süt ürünü tüketmek şişkinlik ve kabızlık gibi bazı sindirim sorunlarına yol açabilir.
3. Ovo Vejetaryen Diyeti
Bir ovo vejetaryen diyeti, süt ürünlerini içermez, ancak “ovo” önekinin gösterdiği gibi yumurtaları içerir. Ovo vejetaryenler et, balık, kümes hayvanları ve tüm süt ürünlerinden uzak dururlar, ancak yumurta ve yumurta içeren ürünleri tüketirler. Bununla birlikte ovo-vejetaryen kişiler çırpılmış yumurta, katı yumurta, omlet gibi yumurta içeren yemekleri ve yumurta içeren kek ve ekmekleri yerler. Eğer ovo-vejetaryen olmayı seçtiyseniz, antibiyotiklere ve böcek ilaçlarına maruz kalmanızı azaltmak için yumurtalarınızın organik olduğundan emin olun. Gerçek organik yumurtanın nasıl anlaşılacağı ile ilgili detaylı bilgi almak için buradaki yazıyı inceleyebilirsiniz.
4. Flexitarian: Semi Vejetaryen Diyeti
Aslında “Flexitarian” terimi, “yarı-vejetaryenleri” veya çoğunlukla vejetaryan bir diyet uygulayan ancak ara sıra et yiyenleri tanımlamak için icat edildi. “Flexi” ön ekiyle belirtildiği gibi, semi vejetaryen diyeti, katı bir vegan ya da vejetaryen diyetinden daha esnek olacak şekilde tasarlanmıştır. Semi vejetaryen diyeti bitki temellidir, yani bitkisel gıdalar merkezdedir, ancak bazı et, yumurta, süt ürünleri gibi hayvansal ürünleri ölçülü olarak içerir. Esnek bir diyet olarak bilinen semi vejetaryen diyetinin ana prensipleri arasında çoğunlukla bütün bitkisel gıdaları yemek, protein ihtiyacının çoğunu hayvansal gıdalar yerine bitkisel ürünlerden almak, mümkünse ilave şeker ve işlenmiş gıdaları sınırlamak ve ara sıra beslenmeye hayvansal ürünleri dahil etmek yer alır. Aslında bu diyet, bazen az miktarda da olsa et tüketildiği için, teknik olarak vejetaryen bir diyet olarak kabul edilmez.
5. Pesketaryen Diyeti
Pesketaryen diyeti, İtalyanca balık anlamına gelen “pesce” kelimesinden türeyen bitki bazlı bir diyettir. Semi vejetaryen diyeti gibi pesketaryen diyeti de teknik olarak vejetaryen bir diyet olmasa da, bu kişiler protein kaynağı olarak sadece balık ve deniz ürünlerini tüketirken, kırmızı et, beyaz et ve kümes hayvanları tüketmezler. Bununla birlikte Pesketaryen bir diyet süt ürünleri ve yumurtaları içerebilir, ancak bu kişisel tercihe bağlıdır. Bu diyet, balık ve deniz ürünlerinden sağlıklı omega-3 yağ asitleri almanın yararını sunar. Aksi takdirde bazı vejetaryen diyetlerde bunlar eksik olabilir.
6. Vegan Beslenme
Vegan diyeti, tüm et ve balık, süt ürünleri ve yumurta da dahil olmak üzere tüm hayvansal kaynaklı ürünleri hariç tutan bir diyettir. Vegan beslenen bazı insanlar, arılar tarafından üretildiği için bal tüketmemeyi tercih ederler. Bir vegan diyeti, tüm hayvansal kaynaklı bileşenler hariç, tamamen bitkisel gıdalara dayanır. Buna meyveler, sebzeler, tahıllar, kuruyemişler, tohumlar ve fasulye, bezelye ve mercimek dahil baklagiller dahildir. Vegan diyetinde, soya sütü ve badem sütü gibi bitkisel süt ürünleri, tofu ve tempeh gibi et yerine geçen bitkisel gıdalar gibi alternatifler bulunur. Tofu hakkında bilgi almak için buradaki ve tempeh hakkında bilgi almak için buradaki yazıyı inceleyebilirsiniz. Vegan diyetinin diğer vejetaryenlik türlerinden farkı, veganlığın yiyecek seçimlerinin ötesine ve kişinin günlük yaşamına yayılma eğiliminde olmasıdır. Etik kaygılar, insanların vegan beslenmeyi seçmesinin önemli bir nedenidir. Örneğin, vegan diyeti uygulayan biri, hayvansal kaynaklı bileşenler kullanan veya hayvanlar üzerinde test edilmiş kozmetik, giysi ve ayakkabı gibi tüketici ürünlerini satın almaktan kaçınabilir. Bununla birlikte vegan beslenme tarzı bazı önemli besin maddeleri bakımından düşüktür. Bu nedenle birçok uzman, veganların genellikle B12 vitamini, demir, omega-3, çinko ve daha fazlası dahil olmak üzere belirli vitamin ve mineral takviyeleri almalarını önerir.
İlginizi Çekebilir
Vejetaryen beslenmeye yönelik birçok yaklaşım vardır. Vejetaryenlik türleri arasından sizin için en uygun olanını seçerken, diyetin yaşam tarzınız için ne kadar sürdürülebilir olduğu, beslenme kalitesi, kişisel değerleriniz ve hedefleriniz gibi faktörleri göz önünde bulundurmak önemlidir. Bir yemek yeme şekli yaşam tarzınız için gerçekçi değilse ve sizin için önemli olan şeylere uymuyorsa, sürdürmek çok daha zor olacaktır. Tüm vejetaryan diyetlerinin güzel yanı ise, size uygun olanı bulana kadar farklı varyasyonları deneyebilmeniz ve kendinizi buna göre ayarlayabilmenizdir.
